Lineer alkil benzen sülfonik asitin zebra balıklarında embriyonik kök hücreden gonad gelişimine kadar olan toksik etkisinin incelenmesi

Abstract

Son yıllarda dünyada deterjan kullanımı hızlı bir şekilde yayılmış ve artmıştır. Nüfusun hızlıca çoğalmasına bağlı olarak deterjan kullanımının artması ve su ortamındaki konsantrasyonunun oranın yükselmesi ekosistemde canlı yaşamını tehdit etmektedir. Bu çalışma kapsamında deterjanlarda anyonik yüzey aktif madde (sürfaktan) olarak kullanılan lineer alkil benzene sülfonik asit (LAS)'in zebra balığı embriyolarında oluşturduğu toksik etkiler histolojik ve biyokimyasal yöntemler kullanılarak tespit edilmiştir. Yüksek rejenerasyon ve üreme kapasitesine sahip olan zebra balığı, gelişim biyolojisi çalışmalarında sıkça kullanılan omurgalı modelidir. Bu çalışma kapsamında çeşitli dozlarda LAS'ın (0,25 mg/L, 0,5 mg/L ve 1 mg/L), zebra balığı embiyolarına uygulandıktan sonra gelişime olan etkileri invert mikroskop ile tespit edilmiştir. LAS'ın embriyolarda hücre ölümü üzerine etkileri TUNEL tekniği ve Akridin turuncusu boyaması ile gözlenmiştir. 60 gün boyunca embriyolardan örnekler alınmış ve histolojik yöntemler kullanılarak LAS'ın zebra balığı gonad gelişimine etkisi araştırılmıştır. Zebra balığında primordiyal germ hücrelerinin konumları, göç yolu ve gonad taslaklarının yapısı PAS, Alkalin Fosfataz, Toluidine mavisi ve Best Carmin boyama yöntemleri uygulanarak yapılarak incelenmiştir. Buna ek olarak, LAS'ın embriyolarda oksidatif stress parametreleri üzerine olan etkileri MDA, GSH, AChE, CAT ve total protein ölçümleri yapılarak izlenmiştir. LAS uygulamasının zebra balığı embriyolarında apoptoza ve gelişim anomalilerine sebep olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, primordiyal germ hücrelerinin göç yolundan ayrılmalarına neden olduğu, gonad gelişimini geciktirdiği ve gonad yapısında histopatolojik değişimlere sebep olduğu görülmüştür.

In recent years the use of detergents in the world has become widespread and growing rapidly. Rapid increase of population and use of detergent threatens the life of organisms in the ecosystem. In this study, toxic effects of linear alkyl benzene sulphonic acid (LAS), which is used as anionic surfactant in detergents, on zebrafish embryos were determined by using histological and biochemical methods. Zebrafish, which has high regeneration and reproductive capacity, is a vertebrate model frequently used in developmental biology studies. In this study, probable toxic effects of various doses of LAS (0.25 mg/L, 0.5 mg/L and 1 mg/L) was investigated by invert microscopy in a developmental manner. The effects of LAS on cell death in zebrafish embryos were observed with TUNEL analysis and acridine orange staining. Samples were taken from embryos and larvae for 60 days and histological methods were used to investigate the effects of LAS on gonadal development. The locations and migration pathway of primordial germ cells and structure of the gonads in the zebrafish were examined by PAS, Alkaline Phosphatase, Toluidine blue and Best Carmin staining. In addition, the effects of LAS on embryonic oxidative stress parameters were monitored by measuring MDA, GSH, AChE, CAT and total protein. LAS exposure causes apoptosis and developmental anomalies in zebrafish embryos have been found. Besides, separation of primordial germ cells from the migration pathway, delay at gonadal development, and histopathological changes in the gonadal structure have been observed after LAS exposure.