Sanal zorbalığa maruz kalan ergenlerin çözüm odaklı kısa süreli terapi yönelimli psikoeğitim programının psikolojik belirtiler ve sanal mağduriyete etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sanal zorbalığa maruz kalan ergenlerin psikolojik belirtiler ve sanal mağduriyet ile başa çıkmalarında çözüm odaklı kısa süreli terapi yönelimli psikoeğitim programının etkisini incelemektir. Bu araştırmanın örneklemini, 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılında, İstanbul İli, Ümraniye İlçesi'nde bulunan bir Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi'nde okuyan 674 öğrenci oluşturmuştur. Çalışmanın verilerinin toplanmasında Siber Mağduriyet Ölçeği (SMÖ), Kısa Semptom Envanteri (SCL-53) ile Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Her iki ölçekten ortalamanın üzerinde puan alan öğrenciler arasından kura çekilerek 28 kişilik çalışma grubu oluşturulmuştur. Veriler, SPSS 16.0 paket programından analiz edilmiş ve araştırma verilerinin analizinde değişkenlere bağlı olarak Shapiro Wilk Testi, Levene Testi, Bağımsız gruplar t-testi, Tekrarlı ölçümler için iki faktörlü varyans analizi (ANOVA) ve Bonferroni çoklu karşılaştırma testi analizlerinden yararlanılmıştır. Yapılan deneysel çalışmada sanal zorbalığa maruz kalan ergenlerin psikolojik belirtilerini ve sanal mağduriyet düzeylerini azaltmayı amaçlayan çözüm odaklı kısa süreli terapi yönelimli psikoeğitim programının etkililiği test edilmiştir. 2x3 split-plot desenine göre yapılan araştırma için lise düzeyi öğrencilerden oluşan 14'er kişilik deney ve kontrol grubu oluşturulmuş ve 8 oturumluk çözüm odaklı kısa süreli terapi yönelimli psikoeğitim programı deney grubuna uygulanmıştır. Yapılan analizler neticesinde deney grubundaki ergenlerde psikolojik belirtilerin ve sanal mağduriyetin azaldığı, kontrol grubunda yer alan ergenlerin ise psikolojik belirti ve sanal mağduriyet düzeylerinde herhangi bir değişikliğin olmadığı görülmüştür. Anahtar kelimeler: Sanal zorbalık, Sanal mağduriyet, Psikolojik belirtiler, Çözüm odaklı terapi.

The purpose of this study is to examine the effect of solution-focused psychoeducation program on the psychological symptoms, cybervictimization and coping strategies of adolescents who are exposed to cyber bullying. The sample of this study was composed of 674 students from Vocational and Technical High School in Umraniye, Istanbul in the 2015-2016 school year. Data collection instruments are Cyber Victimization Scale, Brief Symptom Inventory (SCL-53) and Demographic Questionnaire. A research group with 28 people was created by drawing lots among students who scored above average from both of the scales. Data were analyzed with SPSS 16.0 using Shapiro Wilk Test, Levene's Test, Independent Samples t-test, Two way analysis of variance (ANOVA) for repeated measures and Bonferroni Multiple Comparison Test. The experimental study has tested the effectiveness of the solution-focused psychoeducation program aiming at reducing psychological symptoms and cybervictimization of adolescents who were exposed to cyber-bullying. The experimental and control groups of 2x3 split-plot design study were composed of 14 participants from high school students and 8 session psychoeducation program was administered to the experimental group. Two factor variance analysis (ANOVA) were used (to implement) and to compare the mean scores of pre-test, post-test and monitor tests. The results of the analysis showed that the psychological symptoms and cyber victimization of experimental group has decreased whereas no significant difference were observed on the psychological symptoms and cyber victimization of control group. Keywords: Cyberbullying, cybervictimization, psychological symptoms, solution focused therapy.