Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın ergenlerin değer yönelimleri ve motivasyonel eylem çatışmaları üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Bilişsel Davranışçı Yaklaşım odaklı grupla psikolojik danışmanın ergenlerin değer yönelimleri ve motivasyonel eylem çatışmaları üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırma, 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı bir lisede öğrenim gören 9., 10. ve 11. sınıf öğrencileri arasından yansız olarak seçilmiş 24 öğrenci ile yürütülmüştür. Değer Yönelimleri Ölçeği'nin başarı ve iyi oluş alt ölçeklerinden ve Motivasyonel Eylem Çatışmaları Ölçeği'nin karar verme, öğrenme/ders çalışma ve serbest zaman alt ölçeklerinden ortalama puan alan öğrenciler arasından kura yöntemi ile denekler belirlenmiş ve araştırma gruplarına (deney n=12, kontrol n=12) seçkisiz atama yapılmıştır. Deney grubuna, literatüre dayanılarak hazırlanan, değer yönelimleri ve motivasyonel eylem çatışmaları üzerinde bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın etkilerini incelemeye yönelik olarak geliştirilen 10 oturumluk program uygulanırken, kontrol grubuna herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Araştırmada 2x3'lük (deney/kontrol grupları X öntest/sontest/izleme testi) split plot desen kullanılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla, deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilere Değer Yönelimleri Ölçeği ve Motivasyonel Eylem çatışmaları Ölçeği farklı zaman aralıklarıyla (oturumlar başladığında, tamamlandığında ve sonlandıktan üç ay sonra) üç kez uygulanmıştır. Bu ölçümlerden elde edilen verilerin analizinde, ölçüm ve gruplar arasında anlamlı bir fark olup olmadığı, tek faktör üzerinde tekrarlı ölçümler için iki faktörlü varyans analizi tekniği kullanılarak belirlenmiştir. Üç ölçümden (öntest, sontest ve izleme testi) elde edilen veriler SPSS 15 paket programıyla analiz edilmiş ve anlamlılık düzeyi olarak .05 alınmıştır. Araştırma bulgularına göre; bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışma uygulamasının ergenlerin başarı ve iyi oluş değer yönelimleri ve motivasyonel eylem çatışması sırasındaki karar verme ve öğrenme/ders çalışma üzerinde etkili olduğu, serbest zaman sırasında yaşanan motivasyonel eylem çatışması üzerinde bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Bu bulgular, serbest zaman sırasında yaşanan motivasyonel eylem çatışması dışında, öğrencilerin farklı deneysel koşullarda yer almalarının öntest, sontest ve izleme testi puanlarını farklı düzeyde etkilediğini göstermektedir. Bu farklılığın kaynağını belirlemek amacıyla Bonferroni ikili karşılaştırma testinden yararlanılmıştır. Varyans analizi ve Bonferroni ikili karşılaştırma testinden alınan sonuçlar, bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışma uygulamasının ergenlerin başarı ve iyi oluş değer yönelimleri ve motivasyonel eylem çatışması sırasındaki karar verme ve öğrenme/ders çalışma sırasında yaşanan motivasyonel eylem çatışmaları üzerinde etkili olduğunu göstermiştir. Kontrol grubunda ise değer yönelimleri ve motivasyonel eylem çatışmaları düzeylerinde bir değişme olmadığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: BaĢarı Değer Yönelimi, Ġyi OluĢ Değer Yönelimi, Motivasyonel Eylem ÇatıĢmaları, BiliĢsel DavranıĢçı YaklaĢım, Ergen.

The purpose of this study is examining the effect of psychological counseling with the group focussed on Cognitive Behavioral Approach on adolescents' value orientaions and motivational action conflicts. This research was conducted with 24 high school students who were randomly chosen among the 9th, 10th and 11th students attend to Technical Anatolian High School affiliated to National Education Ministery in Kocaeli during 2013-2014 academic year. The Value Orientation Scale and The Motivational Action Conflict were used to select the participants and the students who got mean scores from the scales were assigned to research groups (experiment n=12, control n=12). After the groups were formed, 10-week sessions were started for experiment group. Group counselling program which was based on cognitive behavioural approach was applied to the experiment group in order to see the effect of value orientation and motivational action conflict, whereas any program was not executed for control group students. In this research, 2x3 (experimental/ control groups X pretest/posttest/follow up measurements) split plot design was used. The Value Orientation Scale and Motivational Action Scale were administered to experimental and control groups three times at different time periods (at the beginning of sessions, at the end of sessions and three months after the study) was computed to collect data. One-way ANOVA for Repeated Measures was used to determine whether difference between measurements and groups was happened. The scores from three measurements (pre-test, post-test and follow-up) were analyzed by using SPSS 15 packet program with a significance level of 0.5. According to the findings of the study,it was seen that psychological counselling with the group based on cognitive-behavioral approach has an effect on adolescence' achievement and well being value orientation, decision and learning/study lesson during the motivational action conflict,but it has no effect on motivational action conflict-leisure time (p>.05). Data proveded that students who were under different experimental conditions affected their pre-test, post-test and follow-up test scores differently. To determine the reason of this difference Bonferroni Adjustment multiple comparisons Tests were used. The results of Bonferroni adjustment multiple comparisons tests and the variance analysis showed that psychological counselling with the group based on cognitive-behavioral approach has an effect on adolescence' achievement and well being value orientation, decision and learning/study lesson during the motivational action conflict and it was seen that the effect continues to increase as well as being permanent after 3-month. Keywords: Achievement Value Orientation, Well Being Value Orientation,Motivational Action Conflicts, Cognitive Behavioral Approach, Adolescence