Kosova'da 11-17 yaş öğrencilerin fiziksel ve biyomotorik gelişmelerinin değerlendirmesinde norm değerlerin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Kosova'da 11-17 yaş öğrencilerin fiziksel ve biyomotorik özelliklerine ait norm değerlerin yaş ve cinsiyete göre belirlenmesi, dünya sağlık örgütü verileri ve diğer ülkelere ait literatür bilgisi ile karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmaya yedi coğrafi bölgede 30 şehirden oluşan Kosova'da öğrenim gören yaklaşık 300 bin öğrenci arasından, eğitimden kaçınabilecek akut veya kronik her hangi bir hastalığı olmayan 347'si kız 395'i erkek olmak üzere toplam 742 gönüllü Milli Eğitim Bakanlığı, Okul Müdürleri ve velilerin desteğinden izin alındıktan sonra çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışmaya Eurofit test bataryasında yer alan Boy Uzunluğu (BU), Ağırlık (VA), Beden Kitle İndeksi (BKİ), Flamingo Denge Testi (FDT), Disklere Dokunma Testi (DDT), Otur Eriş Testi (OET), Durarak Uzun Atlama (DUA), El Kavrama Kuvveti (EKK), 30 Saniyede Maksimal Mekik Testi (30sMMT), Bükülü Kolla Asılma Testi (BKA), 10 x 5 Metre Mekik Koşusu Testi (10x5mMK), 20 Metre Dayanıklık Mekik Koşusu Testi (20mDT) testleri dâhil edilmiştir. Eurofit Fiziksel Uygunluk Test Bataryası ile birlikte Vücut yağ yüzdesi (VYY), Mekik Testi (MT), Kasada Ters Mekik Testi (TM), Öne sağlık topu fırlatma testi (STF), Şınav testi (ŞT), Skuat sıçrama (SS), Dikey sıçrama (DS), Ortalama Anaerobik güç (OANG), Maksimal Anaerobik güç (MANG), 30 Metre Sürat Koşusu Testi (30mSK), Maksimal Oksijen Kullanım kapasitesi (VO2max) testleri de dâhil edilmiştir. Norm değerlerde yüzdeliklerin belirlenmesi amacıyla; Kanada standardı olarak kabul edilen aşağıda belirtilen yüzdelik değerler kullanılmıştır. %20'lik değerlerin altındaki skorlar "çok düşük", %21-40 aralık arasındaki değerler "düşük", %41-60 aralık arasındaki değerler "normal", %61-80 aralık arasındaki değerler "yüksek", %81'in üzerindeki değerler "çok yüksek" olarak değerlendirilmiştir. Her bir test sonucuna ait değerler, Kanada standardı olarak kabul edilen, %20'lik guruplar ile cinsiyet ve yaşa göre norm değerler halinde verilmiştir. Kosova'da yaşayan çocukların fiziksel ve biyomotorik özelliklerine ait veriler dünya sağlık örgütü verileri ve diğer ülkelere ait literatür bilgisi ile karşılaştırılmıştır. Ülkelere göre bakıldıgında Kosova'da yaşayan çocuklar diğer ülkelerde yaşayan aynı yaştaki çocuklara göre boy uzunluğu, vücut yağ yüzdesi gibi antropometrik ve kolların hareket etme sürati gibi kalıtsal özelliklerden daha çok etkilenen testlerde daha yüksek performans gösterirken, dayanıklık, uzun atlama ve esneklik gibi yaşam tarzı ve fiziksel aktivite düzeyinden daha çok etkilenen testlerde daha düşük performansa sahip olmuşlardır.

In the present study, the purpose was to determine the norm values in the evaluation of physical and bio-motoric developments in 11-17-year-old children in Kosovo. 742 students who were selected according to the Random Sampling Method from 24 schools determined in the cities and rural areas in all regions were included in the study (n = 347 girls, n = 395 boys). Volunteering students who did not have any acute or chronic disease that might avoid testing were included in the study after the permissions were received from the Ministry of National Education, Principals of the Schools, and the parents. The declarations of Helsinki were taken into consideration in the study. The Height (L), Weight (W), Body Mass Index (BMI), Flamingo Balance (FLB), Plate Tapping (PLT), Sit and Reach (SAR), Standing Broad Jump (SBJ), Hand Grip (HGR), 30-sec Sit Up (SUP), Bent Arm Hang (BAH), Shuttle Run 10x5 meters (SHR), 20 m Shuttle Run (ESHR) tests, which were included in the Eurofit Test Battery, were also included in the present study. In addition to the Eurofit Physical Fitness Test Battery, the Body Fat Percentage (BF%), Sit Up (SUP), Arch Up Test (AUT), Standing Medicine Ball Throw (MBTH), Push-up (PU), Squat Jump (SJ), Countermovement Jump (CMJ), Average Anaerobic Power (AAP), Maximal Anaerobic Power (MAP), 30-Meter Speed Test (30mST), Maximum Oxygen Intake (VO2 max) tests were also employed in the study. The results of each test were given as the norm values according to gender and age together with 20% groups, which is considered as the Canadian Standard. For the purpose of determining the percentages in norm values, the following percentage values, which are accepted as the Canadian Standard, were used. The scores below 20% were taken as ""Very Low""; the scores between 21- 40% range were taken as ""Low""; the scores between 41- 60% range were taken as ""Normal""; the scores between 61-80% range were taken as ""High"", and the scores above 81% were taken as ""Very High"". The data on the physical and biomotoric characteristics of the children living in Kosovo were given as norm values as 20% groups, sex and age, which is considered as the Canadian Standard; and were compared with the data of the World Health Organization and the literature data of other countries. While the children living in Kosovo showed higher performances in the tests that were affected by anthropometric properties like height and body fat percentage and by genetic properties like the speed of the movements of the arms when compared with the children from other countries from the same age group; they had lower performances in the tests that were affected by life style and physical activity levels like endurance, long jump, and flexibility.