Öğretmen adaylarının mobil teknolojileri öğretim amaçlı kullanım kabullerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada öğretmen adaylarının mobil teknolojileri öğretim amaçlı kullanım kabul durumlarının ve ilişkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini üniversitelerin eğitim fakültelerinde öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Örnekleme yöntemi olarak küme örnekleme yöntemi seçilmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu'nun Türkiye bölge sınıflamasında 1. Düzey sınıflama 12 alt bölgeden oluşmaktadır. Araştırmacı bu kümelerden amaçlı ölçüt örnekleme yaparak birer şehir seçimi gerçekleştirmiştir. Belirlenen İstanbul, Edirne, İzmir, Sakarya, Konya, Mersin, Niğde, Bartın, Trabzon, Erzincan, Muş, Diyarbakır şehirlerindeki eğitim fakültesindeki 1231 öğretmen adayından veri toplanmıştır. Ölçekle birlikte toplanan demografik bilgiler ve açık uçlu sorular raporlanmıştır. Ayrıca ölçek sonuçları incelendikten sonra mobil teknolojilerin, günlük kullanımı üç saatin üzerinde olma ölçütünü sağlayanlar arasından seçilen 4 Türkçe ve 4 Fen Bilgisi öğretmen adayı ile çalışmanın nitel boyutunu oluşturan olan yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Öğretmen adaylarının mobil teknolojileri öğretim amaçlı kullanım kabulünü etkileyen faktörler ve ilişkilerinin incelendiği yapısal eşitlik modellemesi ile doğrudan, dolaylı ve toplam etkiler raporlanmıştır. Yeniliğin, algılanan kullanım kolaylığına yüksek düzeyde; sosyal etkinin, algılanan faydaya, kullanıma yönelik tutuma ve kullanıma yönelik niyete yüksek düzeyde toplam etkisi olduğu görülmektedir. Algılanan faydanın, kullanıma yönelik tutuma ve kullanıma yönelik niyete yüksek düzeyde toplam etkisi olduğu görülmektedir. Kullanıma yönelik tutumun, kullanıma yönelik niyete yüksek düzeyde toplam etkisi olduğu görülmektedir. Araştırma sonuçlarında kadın öğretmen adaylarının algılanan fayda, algılanan kullanım kolaylığı, kullanıma yönelik tutumları ve sistem servis kalitesi tutumlarının, erkek öğretmen adaylarına göre daha olumlu olduğu görülmüştür. Bölümlerine göre incelediğinde algılanan fayda, algılanan kullanım kolaylığı, kullanıma yönelik tutum, kullanıma yönelik niyet, sistem servis kalitesi ve sosyal etki faktörleri açısından Türkçe ve Fen Bilgisi bölümleri arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Yenilik faktörü açısından ise Fen Bilgisi öğretmen adaylarının yenilik tutumları, Türkçe öğretmen adaylarına göre daha olumlu olduğu görülmüştür. Algılanan fayda, algılanan kullanım kolaylığı, sistem servis kalitesi, sosyal etki ve yenilik puanlarında yaşa göre gruplar arasında anlamlı farklılık görülmüştür. Kullanıma yönelik tutum ve kullanıma yönelik niyette ise yaşa bağlı olarak anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Öğretmen adaylarının büyük bir bölümü öğretim amaçlı mobil teknolojileri kullandığını belirtmişlerdir. Öğretmen adaylarının öğrenme amaçlı mobil teknolojileri kullanma durumunun, öğretim amaçlı kullanıma göre daha yaygın bir şekilde olduğu görülmektedir. Öğretmen adaylarının büyük bölümü üç yıl ve üzerinde cep telefonu, bir yıldan fazla süredir dizüstü bilgisayar kullandığı ayrıca düşük düzeyde de tablet kullandığı görülmüştür. Öğretmen adaylarının cep telefonunda wi-fi ve 3G, tablette wi-fi, dizüstü bilgisayarda wi-fi ile internete bağlanma tercihi öne çıkmaktadır. Öğretmen adaylarının mobil teknolojileri günlük kullanım amaçları ve seviyelerine göre; sosyal medya, oyun ve müzik, internet siteleri ve SMS kullanımı günlük kullanımlarının yüksek; öğrenme ve eğitim, e-posta ve telefon görüşmesinin düşük seviyede olduğunu görülmektedir. Öğretmen adaylarının mobil teknolojileri öğretim amaçlı kullanım kabullerine yönelik görüşlerine ait temalar "Algılanan Yarar ve Kullanım Kolaylığı", "Kullanıma Yönelik Niyet ve Tutum", "Sosyal Etki", "Bireysel Yeterlilik", "Eğitim Ortamına Entegrasyonu" ve "Yenilik"tir. Anahtar Kelimeler: Teknoloji Kabul Modeli, Mobil Teknoloji, Mobil Öğretim, Mobil Öğrenme, Eğitim Teknoloji Entegrasyonu

This study aims at determining preservice teachers' acceptance of use of mobile technologies for teaching purposes and their relationship with mobile technologies. The research population consists of preservice teachers receiving education at faculties of education of universities. Cluster sampling method was chosen as the sampling method of the study. The 1st level classification by Turkish Statistical Institute in the regional classification for Turkey consists of 12 sub-regions. The researcher performed purposive criterion sampling on these clusters and chose one city from each. Data were collected from 1231 preservice teachers at faculties of education in the cities of Istanbul, Edirne, Izmir, Sakarya, Konya, Mersin, Niğde, Bartın, Trabzon, Erzincan, Muş and Diyarbakır. Demographic data and open-ended questions that were collected together with the scale were reported. Moreover, as a qualitative aspect of the study, semi-structured interviews were held with 4 preservice Turkish teachers and 4 preservice Science teachers selected among those who fulfilled the criterion requiring over three hours of daily use of mobile technology following examination of the results of the scale. Direct, indirect and total effects were reported through structural equation modelling whereby factors affecting preservice teachers' acceptance of use of mobile technology for teaching purposes and their relationship with mobile technologies are examined. Innovation is seen to have a high level of total effect on perceived ease of use while social impact is seen to have a high level of total effect on perceived usefulness, attitude towards use and intention of use. Perceived usefulness is seen to have a high level of total effect on attitude towards use and intention of use. Attitude towards use is seen to have a high level of total effect on intention of use. According to the results of the research, female preservice teachers were observed to have more positive perceived usefulness, perceived ease of use, attitudes towards use and attitudes towards service quality of system compared to those of male preservice teachers. Upon a review by department, no significant difference was observed between Turkish and Science departments in terms of perceived usefulness, perceived ease of use, attitude towards use, intention of use, service quality of system and social impact factors. As for the innovation factor, attitudes of preservice Science teachers towards innovation were found out to be more positive than those of preservice Turkish teachers. A significant difference was observed between groups by age in terms of scores for perceived usefulness, perceived ease of use, service quality of system, social impact and innovation. On the other hand, there was no significant difference by age in terms of attitude towards use and intention of use. The majority of preservice teachers reported that they use mobile technology for teaching purposes. It is seen that preservice teachers' use of mobile technology for learning purposes is more common than for teaching purposes. It is observed that most of the preservice teachers have been using mobile phones for three years and longer, and laptops for over one year, and also tablet PCs at a low level. Preservice teachers mainly prefer to connect to the Internet via Wi-Fi and 3G on their mobile phones, Wi-Fi on tablets, and Wi-Fi on laptop computers. Upon an examination of preservice teachers' daily purposes and levels of use of mobile technologies, it was observed that their daily use of mobile technology for purposes of access to social media, games and music, websites and SMS is at a high level; while their daily use for purposes of learning and education, e-mail and telephone conversations is at a low level. The themes of preservice teachers' opinions regarding acceptance of use of mobile technology for teaching purposes are "Perceived Usefulness and Ease of Use", "Intention of Use and Attitude Towards Use", "Social Impact", "Individual Competence", "Integration in Educational Environment" and "Innovation". Keywords: Technology Acceptance Model, Mobile Technology, Mobile Teaching, Mobile Learning, Technology Integration in Education