Güvenli bağlanma stili kazandırma yönelimli psikoeğitim programının belirsizliğe tahammülsüzlük ve akademik erteleme üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Güvenli Bağlanma Stili Kazandırma Yönelimli Psiko-eğitim Programının belirsizliğe tahammülsüzlük ve akademik erteleme eğilimleri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırma, 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı bir ortaokulda öğrenim gören 7. sınıf öğrencileri arasından yansız olarak seçilmiş 24 öğrenci ile yürütülmüştür. Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği'nin 'belirsizlik stres verici ve üzücüdür', 'belirsizlikle ilgili olumsuz benlik değerlendirmeleri', 'geleceği bilmemek rahatsız edicidir' ve 'belirsizlik eyleme geçmeyi engeller' alt ölçeklerinden ve Tuckman Erteleme Davranışı Ölçeğinden en yüksek puanı ve İlişki Ölçekleri Anketi Ergen Formu'nun güvensiz bağlanma (korkulu, kayıtsız ve saplantılı) alt boyutlarından en yüksek puanı alan öğrenciler arasından kura yöntemi ile denekler belirlenmiş ve araştırma gruplarına (deney n=12, kontrol n=12) seçkisiz atama yapılmıştır. Deney grubuna, belirsizliğe tahammülsüzlük ve akademik erteleme davranışını azaltmaya yönelik olarak hazırlanmış 8 oturumdan oluşan güvenli bağlanma stili kazandırma yönelimli psiko-eğitim programı uygulanırken kontrol grubuna herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Araştırmada 2x3'lük (deney/kontrol grupları x öntest/sontest/izleme testi) split plot desen kullanılmıştır. Veri toplamak amacıyla, deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilere İlişki Ölçekleri Anketi-Ergen Formu, Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği ve Tuckman Erteleme Davranışı Ölçeği farklı zaman aralıklarında(oturumlar başladığında, bittik ten hemen sonra ve sonlandıktan iki ay sonra) üç kez uygulanmıştır. Bu ölçümlerden elde edilen verilerin analizinde, ölçüm ve gruplar arasında anlamlı bir fark olup olmadığı, tek faktör üzerinde tekrarlı ölçümler için iki faktörlü varyans analizi tekniği kullanılarak belirlenmiştir. Üç ölçümden (öntest, sontest ve izleme testi) elde edilen veriler SPSS 22 paket programıyla analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, güvenli bağlanma stili kazandırma yönelimli psiko-eğitim programının araştırmanın bağımlı değişkenlerini oluşturan belirsizliğe tahammülsüzlük ve akademik erteleme üzerindeki etkisinin anlamlı olduğu görülmüştür (p<.05). Bu bulgu, öğrencilerin farklı deneysel koşullarda yer almalarının ön test, son test ve izleme testi puanlarını farklı düzeyde etkilediğini göstermektedir. Bu farklılığın kaynağını belirlemek amacıyla Tukey çoklu karşılaştırma testinden yararlanılmıştır. Varyans analizi ve Tukey çoklu karşılaştırma testinden alınan sonuçlar, güvenli bağlanma stili kazandırma yönelimli psiko-eğitim programının belirsizliğe tahammülsüzlük ve akademik erteleme düzeyini azaltmada etkili olduğunu ve bu etkinin iki aylık izleme sonucunda kalıcılığını koruduğunu göstermiştir. Kontrol grubunda ise belirsizliğe tahammülsüzlük ve akademik erteleme davranışlarının düzeyinde bir değişiklik olmadığı belirlenmiştir. Elde edilen bulgular ışığında araştırmadan elde edilen sonuçlar tartışılmış ve gelecek araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Güvenli bağlanma, Belirsizliğe tahammülsüzlük ve Akademik erteleme.

The purpose of this study is examining the effect of secure attachment style-oriented psycho-training programme on intolerance of uncertainty and academic procrastination. This research was conducted with 24 secondary school students who were randomly chosen among the 7th students attend to Secondary School affiliated to National Education Ministery in Kocaeli during 2015-2016 academic year. The Intolerance of Uncertainty Scale and the Tuckman Procrastination Scale were used to select the students who got most scores from the scales and the Adolescent Relationship Scales Questionnaire was used to select the students who got most scores from the unsecure attachments (fearful, dismissive and preoccupied) and selected students randomly assigned to research groups (experiment n=12, control n=12). Secure attachment style-oriented psycho-training programme which include 8-week sessions and aim to decrease intolerance of uncertainty and academic procrastination and were applied to experimental group, whereas any program was not executed for control group students. In this research, 2X3 (experimental/control groups x pretest/posttest/follow up measurements) split plot design was used. The Adolescent Relationship Scales Questionnaire, the Intolerance of Uncertainty Scale, and the Tuckman Procrastination Scale were administered to experimental and control groups three times at different time periods (at the beginning of sessions, at the end of sessions and two months after the study) to collect data. One-way ANOVA for Repeated Measures was used to determine whether difference between measurements and groups was happened. The scores from three measurements (pre-test, post-test and follow-up) were analyzed by using SPSS 22 packet program. According to findings of this study, it was seen that the effect of secure attachment style-oriented psycho-training programme on intolerance of uncertainty and academic procrastination, which were dependent variables of the study, was significant (p<.05). This results indicated that being in different experimental conditions influenced pre-test, posttest, and follow-up scores at different levels. Tukey Post-hoc test was utilized to determine sources of this differentiation. Results obtained from analysis of variance and Tukey Post-hoc test indicated that secure attachment style-oriented psycho-training programme was effective to decrease intolerance of uncertainty and academic procrastination and its effect for the duration of the 2-month trial. However, it was determined no significant changes in levels of intolerance of uncertainty and academic procrastination on control group. Conclusion was discussed in the light of the results and suggestions were proposed for further studies. Keywords: Secure attachment, Intolerance of uncertainty and Academic procrastination.