Kadın akademisyenlerin kariyer engeli ve iş tatmini deneyimleri üzerine fenomenolojik bir araştırma

Abstract

Bu çalışmada akademisyen kadınların kariyer engeli deneyimini anlamak amaçlanmaktadır. Bu noktada engellerle karşılaşan kadınların kariyer deneyimlerinin resmedilmesi ve bu resimde iş tatminin yerini göstermek de çalışmanın diğer amacıdır. Bu amaç kapsamında, örneklemini örnek bir üniversitenin İşletme Fakültesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi ve İletişim Fakültesi'ndeki kadın akademisyenlerin oluşturduğu toplam 14 katılımcı ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Görüşme sonrası elde edilen veriler Maxqda 12 programına aktarılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik yaklaşımın benimsendiği araştırmada, kadın akademisyenlerin kariyer engeli deneyimi betimlenerek iş tatmini ile ilişkilendirilmiştir. Akademisyenlik, iş-yaşam dengesini kurmanın çok zor olduğu düşünülen bir meslek olarak görülmüştür. Birçok kadın bu dengeyi kurarken önceliklerini belirleme, bir şeylerden feragat etme gibi deneyimlerden söz etmiştir. Bir tarafta evli ve çocuklu kadın akademisyenlerin görev ve sorumluluklarının bekar olanlara göre kat kat fazla olduğunu belirtirken diğer tarafta bekar olanların bu düşünceyi hissettikleri ve onların da gerek ailesine gerekse çevresine karşı sorumluluklarının olduğu belirtmesi göze çarpmıştır. Karşılanması gereken akademik kriterlerin birçok akademisyenin üzerinde baskı oluşturduğu anlaşılmıştır. Kadın akademisyenler bu kriterleri istedikleri zaman değil de zorunluluk haliyle karşılamak zorunda kaldıkları için kendilerini engellenmiş hissederek iş tatminlerinin zedelenmesini deneyimlemektedirler. Kadınların kendine zaman ayıramaması, zaman zaman yorgun düşmesi ve uykusuz kalması, evli ve çocuklu kadınların kendilerini hep yarım hissederek çocuklarına karşı vicdanen rahatsız olması akademisyenlik kariyer deneyimlerinin birer yansıması ve iş tatminini zedeleyen unsurlar olarak ortaya çıkmıştır.

The aim of this research is to understand the career barrier experience of female academics. The second purpose of the study is to portray the career experience of women and display the role of job satisfaction in this experience. For this purpose, 14 semi-structured interviews were conducted with a range of female academics from different positions including managerial and non-managerial ones; and disciplines including Business Administration, Political Sciences and Communication Studies. The data gathered through the interviews were analyzed using the qualitative data analysis software MAXQDA, version 12. As a methodological perspective, phenomenological model was adopted. Academic profession is one of the most difficult professions to balance between work and life. Many female academics face challenges as prioritization and sacrificing something related to work or life. The researched revealed that on the one side, there is the experience of married female academics and some of them are mothers at the same time, who bear a huge responsibility. On the other hand there is the experience of single female academics who also bear huge responsibilities related to their parents and relatives. The academic performance pressure, which affects all academics was also revealed during the research as a significant face of female academics' career and especially career barrier experience. Female academics mentioned that, to publish not according to their own planning, but according to the promotion criteria and the institutional demands, reduce their sense of job satisfaction and construct barriers in front of them. During the interviews were also reported that, not to be able to take their time, being very tired always, being sleepless, especially for the females who have a child, feeling incomplete and guilty against their children. These issues are the dimensions of their career experience whereas also reducing their sense of job satisfaction