Kurumsal uzaklık temelli sorunların çözümünde yerli yöneticilerin rolü : Türk yöneticiler ekseninde nitel bir araştırma

Abstract

Bu tezin ana sorunsalı, son yıllarda giderek artan bir şekilde bilimsel araştırmalara konu olan "kurumsal uzaklık" olgusudur. Tezin amacı ise "çokuluslu/ulusötesi firmalarda çalışan alıcı ülke yöneticilerinin kurumsal uzaklık nedeniyle ortaya çıkan sorunların çözümünde üstlendiği rolleri" irdelemek ve yorumlamaktır. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye'de faaliyet gösteren Japon ve Güney Kore kökenli firmalarda çalışan Türk yöneticilerle mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Tezin birinci bölümünde kurumsal kuram literatürü ve kurumsal kuram içerisinde bir alt boyut olan kurumsal uzaklık ele alınmıştır. Bu bölümde kurumsal kuram ve kurumsal uzaklığa ilişkin kapsamlı bir literatür incelemesi yapılarak, konunun kapsayıcı bir biçimde okuyuculara sunulması amaçlanmıştır. Tezin ikinci bölümünde ise kurumsal uzaklık ile ilgili ampirik araştırma yürütülmesini kolaylaştıran, Whitley (2002) tarafından geliştirilmiş, kuramsal çerçeve incelenmiştir. Bu çerçeve, ülkeler arasındaki kurumsal mesafenin değerlendirilmesinde şimdiye kadar geliştirilmiş en detaylı ve sistematik çerçeve olarak görülmektedir. Söz konusu kuramsal çerçeve "ulusların iş sistemlerini şekillendiren kurumlar" ile ilgilidir. Bu kurumlar; devlet, finansal sistemler, beceri geliştirme ve kontrol sistemleri ve güven-otorite ilişkilerini düzenleyen norm ve değerler olmak üzere dört ana başlıktan oluşmaktadır. Bu bölümde, kuramsal çerçeveyi oluşturan kurumlar ele alınarak detaylı ve sistemli bir araştırma temelinin atılması amaçlanmıştır. Ayrıca bu çerçeve bağlamında Güney Kore, Japonya ve Türkiye'nin kurumsal özellikleriyle ilgili eleştirel bir yazın değerlemesi yapılmaya çalışılmıştır. Akabinde ise bu ülkelerin iş sistemlerini yapılandıran kurumlarına ilişkin bir karşılaştırma yapılmıştır. Üçüncü bölüm tezin ampirik kısmını oluşturmaktadır. Burada ilk olarak "Türk iş sistemini yapılandıran kurumlar" ile ilgili bulgular değerlendirilmiştir. Akabinde ise "ülkeler arasındaki uzaklıktan kaynaklanan sorunların çözümünde Türk yöneticilerin üstlendiği roller" e ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. Burada ulaşılan sonuçlar, kurumsal mesafeden kaynaklanan sorunların çözümünde Türk yöneticilerin önemli bir rol üstlendiğini göstermektedir.

The main problem of this thesis is the "institutional distance" which is increasingly subject to scientific researches in recent years. The aim of the thesis is to examine and to interpret "the roles of host country managers working in multinational firms in solving problems arising from the institutional distance". For this purpose, interviews were carried out with Turkish executives working in Japanese and South Korean companies operating in Turkey. In the first chapter of the thesis, institutional theory literature and institutional distance which is a subfield within institutional theory were discussed. In this chapter, a comprehensive literature review of institutional theory and institutional distance were discussed, aimed at presenting it in an inclusive manner to the readers. In the second chapter of the thesis, the theoretical framework developed by Whitley (2002), which facilitates conducting empirical research on institutional distance, has been examined. This framework is seen as the most detailed and systematic framework developed up to now in the evaluation of the institutional distance between countries. This framework concerns the "institutions that shape the business systems of nations". These institutions consist of four main headings: State, financial systems, skill development and control systems, and norms and values that regulate trust-authority relations. In this chapter, it is aimed to lay a detailed and systematic research base by taking the institutions that shape the theoretical framework into consideration. In addition, in the context of this framework, it is attempted to make a critical literature review of the institutional characteristics of South Korea, Japan, and Turkey. Then a comparison was made regarding the institutions that structure business systems of these countries. The third chapter is the empirical part of the thesis. Here, firstly, the findings related to "institutions that structure Turkish business system" were evaluated. Subsequently, evaluations were made regarding "the roles of Turkish managers in resolving problems arising from the distance between countries". The results achieved here demonstrated that Turkish managers take an important role in solving problems arising from the institutional distance.