Kısa vadeli sermaye hareketlerinin gelişmekte olan ülke ekonomileri üzerine etkileri; G-20 ülkeleri ve Türkiye örneği = The effects of short-term capital movements on developing country economies; the example of G-20 countries and Türkiye

Abstract

Kısa vadeli sermaye hareketlerinin günümüzde ulaştığı hacim, gelişmekte olan ülke ekonomilerinde çok yönlü etkilere sebep olmaktadır. Gelişmiş ülke merkez bankalarının, uyguladığı geleneksel ve geleneksel olmayan para politikaları, küresel ekonomide artan para arzı ile oluşan fonlar gelişmekte olan ülkelere kısa vadeli sermaye hareketi olarak giderek makroekonomik değişkenleri etkilemektedir. Tasarruf, cari ve bütçe açıklarının finansmanında önemli sorunlar yaşayan gelişmekte olan ülkeler, kısa vadeli sermaye girişleri ile borçlanma dinamiklerini sürdürülebilir kılmaya çalışmaktadır. Aynı zamanda ani sermaye çıkışları ile de mevcut finansman sorunları daha da artarak ekonomik ve finansal krizlere yol açmaktadırlar. Bu çalışmanın; birinci bölümde kısa vadeli sermaye hareketleri ile ilgili teorik çerçeve açıklanmış ve değerlendirilmiştir. İkinci bölümde ise çalışmanın örneklemi olan G-20 grubu ülkelerinin makroekonomik göstergeleri tablolarla incelenmiştir. Bu grup içinde gelişmiş olan ülke merkez bankalarının genişletici para politikaları ile küresel ekonomide artan para arzı fonlarını, yine grup içinde cari açık veren, borçluluk oranları yüksek, gelişmekte olan ülke ekonomilerine etkileri incelenmiş, yaşanan krizler kısaca değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde de grup içinde yer alan Türkiye'nin finansal serbestleşme süreci ve yaşanan krizler açıklanmış, kısa vadeli sermaye hareketlerinin makroekonomik değişkenlere etkileri tartışılmıştır. Dördüncü bölümde ise G-20 grubu ülkeleri içinde cari açık veren, borçluluk oranları yüksek gelişmekte olan Arjantin, Brezilya, Hindistan, Endonezya, Güney Kore, Meksika ve Türkiye'nin kısa vadeli sermaye hareketleri, kişi başına milli gelir, cari açık, kamu harcamaları, enflasyon ve yatırımların 1990 - 2023 dönemi verileri kullanılarak PVAR ile analiz edilmiştir. Analizde serilerin durağanlığı, yatay kesit bağımlılığı, eş bütünleşme testleri, uzun dönem ve kısa dönem etkileri, etki-tepki analizi, nedensellik testi ile incelenmiş ve sonuçlar değerlendirilmiştir.

The volume of short-term capital movements today causes multifaceted effects on developing country economies. The funds generated by the increasing money supply in the global economy with the traditional and unconventional monetary policies implemented by the central banks of developed countries increasingly affect macroeconomic variables as short-term capital movements to developing countries. Developing countries, which experience significant problems in financing savings, current and budget deficits, are trying to make their borrowing dynamics sustainable with short-term capital inflows. At the same time, with sudden capital outflows, existing financing problems are further increased and lead to economic and financial crises. In the first part of this study, the theoretical framework regarding short-term capital movements is explained and evaluated. In the second part, the macroeconomic indicators of the G-20 group countries, which are the sample of the study, are examined with tables. The effects of the expansionary monetary policies of the central banks of developed countries within this group and the increasing money supply funds in the global economy on the economies of developing countries with high debt rates, which also have current deficits, are examined and the crises experienced are briefly evaluated. In the third section, the financial liberalization process and crises experienced by Turkey, which is in the group, are explained and the effects of short-term capital movements on macroeconomic variables are discussed. In the fourth section, the short-term capital movements, per capita national income, current deficit, public expenditures, inflation and investments of Argentina, Brazil, India, Indonesia, South Korea, Mexico and Turkey, which are developing countries with high debt rates and current deficits among the G-20 group countries, are analyzed with PVAR using the data for the period 1990 - 2023. In the analysis, the stationarity of the series, cross-sectional dependency, cointegration tests, long-term and short-term effects, impulse-response analysis and causality test are examined and the results are evaluated.