Ulusal Entelektüel Potansiyelin Ekonomik Kalkınmaya Etkisi: Mukayeseli Bir Analiz = The Effect of National Intellectual Potential on Economic Development: A Comparative Analysis

Abstract

Son yıllarda özellikle firmalar ve uluslar açısından emek ve sermaye miktarı ile açıklanamayan üretimin ve büyüme potansiyelinin, yeni bir bakış açısı ile entelektüel sermaye olarak değerlendirildiği bir literatür oluşmuştur. Yeni bir alan olması ve hesaplamalarda kullanılacak henüz ortak kabul görmüş akademik veya kurumsal bir endeksin olmayışı, bilim insanlarının genelde insan, pazar, süreç ve inovasyon öğelerini birçok farklı bileşenle değerlendirdikleri birçok endeksin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. İslami iktisatta kalkınmanın maddi ve manevi olarak dengeli olması önerilmektedir. Genellikle firmalar düzeyinde entelektüel sermaye yaklaşımını temel alan ulusal entelektüel sermaye yaklaşımları, somut ve maddi olmayan birçok farklı göstergeyi kullanarak, verimlilik ile büyüme ve kalkınma açısından ülkelerin gelecekteki durumlarını belirlemeye çalışmaktadır. Bunu yaparken, bağımlı değişken olarak genellikle sadece maddi boyutu gösteren GSYİH kullanılmaktadır. Bu çalışmada, geleneksel entelektüel sermaye hesaplama yöntemleri incelenerek, mevcut bileşenlerin dışında İslami olarak ahlak ve etik bileşenlerinin de dahil edildiği ve verimlilik yerine bereket terimi referans alınarak belirlenmiş öğelerden ve bileşenlerden oluşan yeni bir endeks oluşturulmuştur. Bu endeks, Ulusal Entelektüel Potansiyel olarak adlandırılmıştır. Ulusal Entelektüel Potansiyel Endeksinde; eşit ağırlıklara sahip Ulusal İnsan Potansiyeli, Ulusal Pazar Potansiyeli, Ulusal Süreç Potansiyeli ve Ulusal Yenileme Potansiyeli başlıklarının her birinde 9 olmak üzere, toplam 36 bağımsız bileşen bulunmaktadır. Endeksin bağımlı değişkenleri ise Refah Endeksi olarak adlandırılmaktadır. Refah endeksi, eşit ağırlıklara sahip Ulusal Huzur Potansiyeli ve Maddi Boyuttan oluşmaktadır. Ulusal Huzur Potansiyeli de 9 bileşenden oluşmaktadır. Maddi boyut ise GSYİH olarak belirlenmiştir. 2013-2022 yılları arasındaki 10 yıllık verilerin elde edilebildiği 46 ülke üzerinden gerçekleştirilen analizde STATA paket programı ile panel veri modeli kullanılmıştır. Modelde yer alan bağımsız değişkenlerin, bağımlı değişkenler üzerindeki etkiler incelenerek ülke sıralamaları oluşturulmuştur. Öncelikle veriler min-max yöntemi ile normalizasyon işlemine tabi tutulmuştur. Hem bağımlı değişkenler olarak Refah Endeksi, hem de ayrı ayrı Ulusal Huzur Potansiyeli ve Maddi Boyut üzerindeki etkiler test edilmiştir. Bu sayede karşılaştırma yapabilmek amaçlanmıştır. İlgili denkliklerin analizinde panel en küçük kareler yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlardan Ulusal Entelektüel Potansiyel endeksinin; Refah Endeksi, Ulusal Huzur Potansiyeli ve Maddi Boyut üzerinde pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı etkisinin olduğu görülmüştür. 46 ülkenin ortalama puanlarına göre sıralanmasında, Batı Avrupa ülkelerinin ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir. Refah Endeksi, Ulusal Huzur Potansiyeli ve Maddi Boyut açısından gerçekleştirilen ülke sıralamalarında çok büyük farklılıklar gözükmemektedir. İİT üyesi ülkeler olarak analize tabi tutulan Malezya, Endonezya, Türkiye ve Kazakistan sıralamalarda çok üst sıralarda yer almamıştır Nispeten Malezya'nın daha iyi ortalama puana sahip olduğu görülmektedir. Ulusal Entelektüel Potansiyel Endeksi, benzerlikleri açısından İslamilik Endeksi ve NIC Endeksleri ile de mukayese edilmiştir. Ülke sıralamaları her iki endeks sonuçları ile farklılıklar göstermektedir. Özellikle NIC endeksi ile daha farklı sonuçlar elde edilmiş olmasına rağmen, İslamilik Endeksi ile daha yakın sonuçlarla karşılaşılmıştır. Bu durum da İslami iktisat temelinde Ulusal Entelektüel Potansiyeli ölçmeyi amaçlayan bu çalışmada, gösterge seçimine göre ülke puanlarının farklılaştığını göstermektedir.

In recent years, literature has emerged that evaluates firms' and nations' production and growth potential, which cannot be explained solely by labor and capital, from a new perspective as intellectual capital. The novelty of this field, combined with the absence of a universally accepted academic or institutional index for calculations, has led to numerous indices in which scholars generally assess elements such as human capital, market, processes, and innovation using various components. In Islamic economics, development should be pursued with a balance between material and spiritual aspects. National intellectual capital approaches, which are typically rooted in the intellectual capital framework used at the firm level, aim to assess the future situations of countries regarding productivity, growth, and development. These approaches use a range of both tangible and intangible indicators to achieve their goals. GDP, which typically reflects only the material dimension, is the dependent variable in this context. This study examines traditional methods for calculating intellectual capital and introduces a new index incorporating Islamic moral and ethical components alongside existing index elements. Instead of using productivity as a reference concept, this new index refers to barakah. This index has been named the National Intellectual Potential Index. The National Intellectual Potential Index consists of 36 components, divided into four equal categories: National Human Potential, Market Potential, Process Potential, and Renewal Potential, with nine components in each category. The variables that depend on the index are known as the Welfare Index. The Welfare Index comprises two equal-weighted components: National Peace Potential and the Material Dimension. National Peace Potential shall have nine components, while GDP represents the Material Dimension. The analysis was conducted for 46 countries using annual data from 2013-2022. A panel data model was employed in the STATA package program. Country rankings were established by evaluating the influence of independent variables on dependent variables within this framework. The data underwent a normalization process using the min-max method. The Welfare Index was identified as the dependent variable, while its effects on National Peace Potential and the Material Dimension were analyzed separately to facilitate comparisons. The panel least squares method was employed to investigate the relevant correlations. The results show that the National Intellectual Potential Index has a positive and statistically significant effect on the Welfare Index, National Peace Potential, and Material Dimension. In ranking 46 countries according to their average scores, Western European countries are seen to be at the top. There are no significant differences in the country rankings regarding the Welfare Index, National Peace Potential, and Material Dimension. Malaysia, Indonesia, Türkiye, and Kazakhstan, analyzed as OIC member countries, do not have very high ranks. Malaysia has a relatively better average score. The National Intellectual Potential Index has been compared with the Islamism and NIC Index to examine their similarities. The rankings of countries vary depending on the results of these indexes. Notably, the NIC Index yielded significantly different outcomes, while the results from the Islamism Index were relatively closer. This variation suggests that in this study, which aims to measure National Intellectual Potential based on Islamic economics, the scores of countries differ depending on the chosen indicator.