Türkiye'de sosyal güvenlik harcamalarının tasarruflar üzerindeki etkisi = The effect of social security expenditure on saving in Turkey

Abstract

Sosyal güvenlik; insanlığın ilk zamanlarından itibaren ihtiyaç olarak ortaya çıkmış olup, zamanla ülkeler arasında yaygınlaşmış ve ülke ekonomileri için önemli bir bütçe transfer kalemi haline gelmiştir. Sosyal güvenlik politikaları özellikle sanayi devrimi ile birlikte büyük değişimlere uğramıştır. İlerleyen zamanlarda, ülkelerin içinde bulunduğu ekonomik, sosyal ve demografik yapılara göre çeşitli sosyal güvenlik uygulamaları hayata geçirilmiştir. Buna karşın, 1970'li yıllarda ortaya çıkan ekonomik kriz ile birlikte ülkeler sosyal güvenlik politikalarını tekrar gözden geçirmiş, reform hareketlerine yönelmişlerdir. Günümüzde, ülkeler arasında uygulanan sosyal güvenlik politikaları farklılık göstermektedir. Bu çalışmada, ülkemizdeki sosyal güvenlik sisteminin yurt içi tasarruflar üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çalışmada, 1975- 2020 dönemini kapsayan zaman serisi analizi yapılmıştır. Çalışmada öncelikle, ADF ve FADF testleri uygulanmıştır. FADF testi sonuçlarına göre, F istatistikleri üç değişken için de anlamsız olarak bulunmuştur. Bu yüzden, ADF testi uygulanmıştır. ADF birim kök testi sonuçlarına göre, değişkenler birinci farklarında durağan hale getirilmiştir. Bundan sonra, değişkenlerin uzun dönemli aralarındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla Maki Eşbütünleşme testi yapılmıştır. Bu teste göre, uzun dönemli ilişkinin varlığı tespit edilmiş olup, 1988 ve 2010 yılları kırılma yıllara olarak gözlemlenmiştir. Uzun dönem ilişkinin tespit edilmesinden sonra, uzun dönem katsayıları hesaplanmıştır. Buna göre, sosyal güvenlik harcamalarındaki yüzde 1'lik artış tasarrufları yaklaşık yüzde 1.5 ve işsizlik seviyesindeki yüzde 1'lik artış tasarrufları yüzde 1.6 arttırmaktadır. Analizin son bölümünde, değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi araştırılmıştır. Bu amaçla; yapılan frekans alanı nedensellik testi sonuçlarına göre, nedensellik sadece %10 anlamlılık düzeyinde sadece sosyal güvenlik harcamalarından tasarruflara doğru tespit edilmiştir.

Social security; humanity's need for it has emerged since the early ages and has gradually become widespread among countries, evolving into a significant budget transfer item for national economies over time. Social security policies, especially with the industrial revolution, have undergone major changes. In subsequent times, various social security practices have been implemented based on the economic, social, and demographic structures of countries. However, with the economic crisis that emerged in the 1970s, countries have reevaluated their social security policies and embarked on reform movements. Nowadays, social security policies implemented among countries vary. In this study, the impact of the social security system in our country on domestic savings has been investigated. The study includes a time series analysis covering the period from 1975 to 2020. Initially, ADF and FADF tests were applied. According to the FADF test results, F-statistics were found to be insignificant for all three variables. Therefore, the ADF test was applied. According to the ADF unit root test results, the variables were made stationary in their first differences. After that, the Maki Cointegration test was conducted to determine the long-term relationship between the variables. According to this test, the existence of a long-term relationship was identified, and the years 1988 and 2010 were observed as breakpoints. After detecting the long-term relationship, long-term coefficients were calculated. Accordingly, a 1% increase in social security expenditures increases savings by approximately 1.5%, and a 1% increase in the unemployment level increases savings by 1.6%. In the final section of the analysis, the causal relationship between the variables was investigated. For this purpose, according to the results of the frequency domain causality test, causality was identified only at a 10% significance level, specifically from social security expenditures to savings. Finally, the test results were evaluated, and constructive suggestions were presented.