Türk romanında sanat ve sanatçı (1950-1980) = Art and artist in Turkish novel (19650-1980)

Abstract

Geçmişten itibaren sanat ve sanatçı daima bir araştırma alanı olarak varlığını sürdürmüştür. Bu konu bilim insanlarının olduğu kadar sanatçıların ve sanat ürünlerinin de ilgi odağıdır. Çeşitli sanat türlerinde ele alınıp işlenen sanat, sanatçı dair konular, benzer biçimde edebiyatta yazarların eserlerinde değindikleri bir alan olmuştur. Türk romanında ise özellikle 1950'li yıllar yazarların dil, biçim ve konu olarak yeni arayışlar içinde olduğu dönemlerdir. Yeni konu arayışı içinde sanat ve sanatçı da yerini almış ve romanlarda işlenmeye başlanmıştır. Bu çalışmada 1950 ile 1980 arasında romanlarda konunun hangi yönlerden ele alındığı araştırılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde romanlara konu olan sanat, sanatçı, sanat eser, estetik ve zanaatın kavramsal çerçevesi üzerinde durulmuştur. Ayrıca yeri geldikçe kavramların tarihsel süreçte geçirdikleri anlam ve içerik değişimleri verilmiştir. İkinci bölümde romanın tanımı yapıldıktan sonra onun dünya edebiyatında ve Türk edebiyatındaki tarihsel sürecine değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise edebiyat, dans, heykel, mimarî gibi sanat dallarının dönem yazarlarının eserlerinde konu ediliş biçimlerine yer verilmiştir. Bu noktada yazarların eserlerde çeşitli türlerin tematik ve teknik unsurları üzerinde durdukları gözlenmektedir. Ayrıca bu sanatların özellikle dönemin siyasi, toplumsal yaşamından nasıl etkilendikleri yine eserlerde konu edilmiştir. Burada eserlerde konu çerçevesinde kimi zaman bireysel kimi zaman da ortak bakış açılarının olabildiği gözlenebilmiştir. Dördüncü bölümde ise yazarların sanat ve sanatçıyı hangi özellikleriyle, hangi konular ile bağ kurarak okuyucuya aktardıkları üzerinde durulmuştur.

Art and artist have always existed as a field of research since the past. This subject is the focus of attention of scientists as well as artists and works of art. Topics related to art and artists, which are discussed and processed in various types of art, have similarly become an area that writers in literature touch upon in their works. In Turkish novel, especially the 1950s were the periods when writers were in search of new languages, forms and themes. In the search for new subjects, art and artists also took their place and began to be discussed in novels. In this study, it was researched from which aspects the subject was addressed in the novels between 1950 and 1980. In the first part of the study, the conceptual framework of art, artists, works of art, aesthetics and craft, which are the subject of the novels, is emphasized. In addition, where necessary, the meaning and content changes that the concepts have undergone in the historical process are mentioned. In the second chapter, after the definition of novel, its historical process in world literature and Turkish literature is mentioned. In the third part, the ways in which branches of art such as literature, dance, sculpture and architecture are discussed in the works of the writers of the period are included. At this point, it is observed that the authors focus on the thematic and technical elements of various genres in their works. In addition, how these arts were affected by the political and social life of the period is also discussed in the works. Here, it can be observed that sometimes there are individual and sometimes common perspectives in the works within the framework of the subject. In the fourth chapter, it is emphasized that the authors convey the features of art and the artist to the readers by establishing a connection with them.