Bireysel Farklılıkların Çatışma Yönetimi Stilleri Üzerindeki Rolü = The Role of Individual Differences on Conflict Handling Styles

Abstract

Bu araştırmada çalışanların bireysel farklılıkları ile çatışma yönetim tarzları arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda araştırmada karanlık kişilik özelliklerinin (narsisizm, Makyavelizm ve psikopati) ve beş faktör kişilik özelliklerinin (deneyime açıklık, sorumluluk, dışadönüklük, uyumluluk ve nevrotiklik) çatışma yönetim tarzları üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bunun yanında, çalışanların çatışma yönetim tarzlarının demografik özelliklerine göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Araştırma, Muğla ilindeki kamu kurumu ve özel sektör çalışanları arasından kolayda örneklem yöntemi ile seçilen 286 katılımcı ile yürütülmüştür. Katılımcılardan anket yöntemiyle veri toplanmıştır. Araştırma verilerinin toplanması için Kişisel Bilgi Formu, Rahim Örgütsel Çatışma Envanteri ROCI -II, Beş Faktör Kişilik Envanteri ve Karanlık Üçlü Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21 paket programı ile analiz edilmiştir. Çalışanların çatışma yönetim tarzlarının demografik özelliklerine göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğini incelemek üzere Bağımsız Örneklemler T Testi ve ANOVA analizleri gerçekleştirilmiştir. Karanlık kişilik özelliklerinin ve beş faktör kişilik özelliklerinin çatışma yönetim tarzları üzerindeki etkilerini incelemek üzere ise çoklu regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Narsisizmin tümleştirme, hükmetme ve uzlaşma tarzlarını pozitif yönde etkilediği; Makyavelizmin hükmetme tarzını pozitif yönde etkilediği; psikopatinin ise tümleştirme tarzını negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Deneyime açıklığın tümleştirme, ödün verme, kaçınma ve uzlaşma tarzlarını; dışadönüklüğün ve sorumluluğun tümleştirme ve hükmetme tarzlarını; uyumluluğun ise tümleştirme, ödün verme ve uzlaştırma tarzlarını pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Diğer taraftan, sorumluluğun kaçınma tarzını, uyumluluğun ise hükmetme ve kaçınma tarzlarını negatif yönde etkilediği belirlenmiştir. Ayrıca, nevrotikliğin çatışma yönetim tarzları üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Demografik özelliklere yönelik analizler sonucunda tümleştirme, ödün verme ve uzlaşma tarzlarının erkek katılımcılarda; hükmetme tarzının ise özel sektörde ve yönetici olarak çalışan katılımcılarda anlamlı olarak daha yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir.

This research examined the relationships between employees' differences and their conflict-handling styles. In this context, the effects of dark personality traits (narcissism, Machiavellianism, and psychopathy) and the Big Five personality traits (openness to experience, conscientiousness, extraversion, agreeableness, and neuroticism) on conflict management styles were examined. Additionally, whether there were significant differences in employees' conflict management styles according to demographic characteristics was also examined. The study was conducted with 286 participants selected by convenience sampling method among public institution and private sector employees in Muğla province. Data were collected through surveys from participants. Personal Information Form, Rahim Organizational Conflict Inventory, Big Five Personality Inventory, and Dark Triad Scale were used for data collection. The obtained data were analyzed using the SPSS 21 software package. Independent Samples T-tests and ANOVA analyses were performed to examine if there were significant differences in conflict management styles according to demographic characteristics. Multiple regression analyses were conducted to examine the effects of dark personality traits and the Big Five personality traits on conflict management styles. Narcissism positively affected integrating, dominating, and accommodating styles; Machiavellianism positively affected dominating style; psychopathy negatively affected integrating style. Openness to experience positively influenced integrating, compromising, avoiding, and accommodating styles; extraversion and conscientiousness positively influenced integrating and dominating styles; agreeableness positively affected integrating, compromising, and accommodating styles. On the other hand, it was determined that conscientiousness negatively influenced avoiding style, and agreeableness negatively influenced dominating and avoiding styles. Moreover, neuroticism was found to have no significant effect on conflict management styles. As a result of the analyses related to demographic characteristics determined that integrating, compromising, and accommodating styles were significantly higher among male participants, and dominating style was significantly higher among participants working in the private sector and those in managerial positions.