Türkiye'de Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) Harcamalarının İhracat, İthalat ve İktisadi Büyüme Üzerindeki Etkilerinin Analizi (1990-2019 Dönemi) = Analysis of the Effects of Research and Development (R&D) Expenditures on Exports, Imports and Economic Growth in Turkey (1990-2019 Period)

Abstract

Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) çalışmaları bir ülkenin 21.yüzyılda reel üretimin ve sürdürülebilir refah artışında başarı için en önemli unsurlardan biridir. Çalışmanın temel amacı, Türkiye'de Ar-Ge faaliyetlerinin ihracat, ithalat ve iktisadi büyüme üzerindeki etkilerinin analiz edilmesidir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde ekonomik büyüme ve kalkınma teorileri, Ar-Ge ve inovasyon ile ekonomik büyüme ve kalkınma arasındaki ilişkiler, ikinci bölümde dünyada ve Türkiye'de Ar-Ge literatürü, üçüncü bölümde Türkiye'nin 1990 – 2019 arasındaki dönemine ait, Ar-Ge harcamaları, GSYİH, ihracat miktarı, ithalat miktarı, patent başvuru sayısı ve Ar-Ge personel sayısı olmak üzere altı değişkenin verileri kullanılmış, bu verilerle Türkiye'nin Ar-Ge harcamalarının ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme üzerindeki etkileri Vektör Otoregresyon (VAR) ve Vektör Hata Düzeltme (VHD) modelleriyle analiz edilmiştir. Ampirik analiz neticesinde; Ar-Ge harcamalarında %1 artışın GSYİH'yı %0,59 azalttığı, ihracat miktarında %1 artışın GSYİH'yı %5,53 artırdığı, ithalatta %1 artışın GSYİH'yı %3,59 azalttığı, patent başvuru sayısında %1 artışın GSYİH'yı %1,88 artırdığı tespit edilmiştir. Granger Nedensellik Analizi sonucunda; %5 anlamlılık düzeyinde, ihracat tutarı (LOGİHRAC) değişkeni ile Ar Ge harcamaları, GSYİH, ithalat tutarı ve Ar-Ge personel sayısı arasında nedensellik ilişkisi olduğu, ayrıca patent başvuru sayısı ile GSYİH ve ihracat tutarı arasında da nedensellik bulunduğu, diğer değişkenler arasında ise Granger testi açısından nedensellik olmadığı tespit edilmiştir. Diğer bir deyişle, ihracat miktarı (LOGİHRAC), Ar-Ge harcamalarının, GSYİH'nin, ithalat tutarının ve Ar-Ge personel sayısının Granger nedenidir. Ayrıca GSYİH patent başvuru sayısının, patent başvuru sayısı da ihracat tutarının Granger nedenidir.

Research and Development (R&D) studies are one of the most important elements for a country's success in real production and sustainable welfare increase in the 21st century. The main purpose of the study is to analyze the effects of R&D activities on exports, imports and economic growth in Türkiye. The study consists of three parts. In the first part, economic growth and development theories, the relations between R&D and innovation and economic growth and development, in the second part, R&D literature in the world and in Turkey, In the third part, the data of six variables including R&D expenditures, GDP, export amount, import amount, number of patent applications and number of R&D personnel for Türkiye's period between 1990 and 2019 were used, with these data, the effects of Turkey's R&D expenditures on exports, imports and economic growth were analyzed with Vector Autoregression (VAR) and Vector Error Correction (VEC) models. As a result of empirical analysis; it was determined that 1% increase in R&D expenditures reduces GDP by 0.59%, 1% increase in export amount increased GDP by 5.53%, 1% increase in imports reduces GDP by 3.59%, 1% increase in the number of patent applications increased the GDP by 1.88%. As a result of Granger Causality Analysis; At the 5% significance level, there is a causal relationship between the export amount (LOGIHRAC) variable and R&D expenditures, GDP, import amount and the number of R&D personnel, there is also causality between the number of patent applications and the GDP and export amount, Among other variables, it was determined that there was no causality in terms of the Granger test. In other words, the export amount (LOGIHRAC) is the Granger cause of R&D expenditures, GDP, import amount and the number of R&D personnel. In addition, GDP is the reason for the number of patent applications and the number of patent applications is the reason for the export amount.