Türkiyede'ki katılım ve konvansiyonel bankalarındaki takipteki kredileri etkileyen faktörlerin kantil regresyon analizi ile karşılaştırılması = Comparison of factors affecting non-performing loans in participation and conventional banks in Turkey with quantile regression analysis

Abstract

Ekonomideki en önemli finansal aracılardan biri bankalardır. Piyasadaki fon aktarımına aracılık eden bankalar ekonomide fon fazlası olan kesimden fon ihtiyacı olan kesime aktarım işlemi yapmaktadırlar. Bu işlem yapılırken çoğunlukla kredi verme kanalı kullanılmaktadır. Kredi verme işlemi sonrasında kredinin geri ödenmeme riski bulunmaktadır. Verilen krediler ödenmediğinde takipteki kredi (sorunlu kredi) adını almaktadır. Çalışmada konvansiyonel bankalar ve katılım bankalarındaki bankaya özgü ve makroekonomik faktörlerin takipteki krediler üzerindeki etkisi karşılaştırmalı olarak analiz edilmektedir. Türkiye'deki konvansiyonel bankalar ve katılım bankalarında takipteki kredileri etkileyen bankaya özgü ve makroekonomik değişkenlerin etkilerini ölçmek için kantil regresyon (QR) ve OLS tahmin yöntemi modeli kullanılmıştır. Çalışmada bağımlı değişken olarak takipteki krediler kullanılmıştır. Bağımsız değişkenler bankaya özgü ve makroekonomik değişkenler olarak iki gruba ayrılarak ele alınmıştır. Bankaya özgü değişken olarak "toplam krediler, net kâr, krediler/GSYİH, krediler/mevduat, aktif kârlılığı, özsermaye kârlılığı ve banka büyüklüğü", makroekonomik değişken olarak "konut faizi, ihtiyaç faizi, ticari faiz, GSYİH, enflasyon, mevduat faizi ve kredi risk primi (CDS)" kullanılmıştır. Çalışmadaki veriler 2011 dördüncü çeyrek ile 2021 ikinci çeyrek arasında toplamda 39 çeyreklik dönemi kapsamaktadır. Konvansiyonel bankalara ait veriler FitchConnect veri tabanı, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası EVDS veri tabanı, Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi veri tabanı, Türkiye Bankalar Birliği, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve bazı dönemlere ilişkin eksik veriler bankaların konsolide olmayan finansal tablolarından derlenmiştir. Katılım bankalarına ait veriler FitchConnect veri tabanı, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) EVDS veri tabanı, Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi veri tabanı, Türkiye Katılım Bankaları Birliği ve bazı dönemlere ilişkin eksik veriler bankaların konsolide olmayan finansal tablolarından elde edilmiştir. Makroekonomik veriler, TÜİK ve Dünya Bankasına ait veri tabanından elde edilen bilgiler ile derlenmiştir. Çalışma, analiz de dahil olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, konvansiyonel ve katılım bankacılığı sektöründeki kredi kavramının ana hatlarına yer verilmiştir. İkinci bölümde, konvansiyonel ve katılım bankacılığı sektöründeki takipteki kredi kavramı ana hatları ile ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, bankacılık sektöründeki kredi riskleri, yönetimi ve türleri konvansiyonel bankalar ve katılım bankaları karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Dördüncü ve son bölümde takipteki kredilerin belirleyicisi olan bankaya özgü ve makroekonomik değişkenler kantil regresyon yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu bölümde hem konvansiyonel hem katılım bankaları açısından literatürdeki ulusal ve uluslararası kaynaklar, araştırmanın metodolojisi, analizde kullanılan değişkenler ve analiz sonucunun yorumlamaları yapılmıştır. Analiz yapılırken üç farklı denklem denemesi yapılmış ve tüm sonuçlar için anlam düzeylerinde yakınlık olduğu için tamamı çalışmada açıklanmıştır.

Banks are one of the most important financial intermediaries in the economy. Banks, which mediate the transfer of funds in the market, transfer funds from the sector with surplus funds to the sector in need of funds. In this process, the lending channel is mostly used. After lending, there is a risk that the loan will not be repaid. When the loans are not repaid, they are called non-performing loans. This study comparatively analyzes the impact of bank-specific and macroeconomic factors on non-performing loans in conventional banks and participation banks. Quantile regression (QR) and OLS estimation method model will be used to measure the effects of bank-specific and macroeconomic variables affecting non-performing loans in conventional banks and participation banks in Turkey. In the study, non-performing loans are used as the dependent variable. Independent variables are divided into two groups as bank-specific and macroeconomic variables. Bank-specific variables are "total loans, net profit, loans/GDP, loans/deposits, return on assets, return on equity and bank size", while macroeconomic variables are "housing interest rate, personal interest rate, commercial interest rate, GDP, inflation, deposit rate and credit risk premium (CDS)". The data in the study covers a total of 39 quarters between the fourth quarter of 2011 and the second quarter of 2021. Data for conventional banks are compiled from FitchConnect database, Central Bank of the Republic of Turkey EVDS database, Presidency Finance Office database, Banks Association of Turkey, Banking Regulation and Supervision Agency, and missing data for some periods are obtained from banks' unconsolidated financial statements. Data on participation banks are compiled from FitchConnect database, Central Bank of the Republic of Turkey (CBRT) EVDS database, Presidential Finance Office database, Participation Banks Association of Turkey and missing data for some periods are compiled from unconsolidated financial statements of banks. Macroeconomic data are compiled from TurkStat and the World Bank database. The study consists of four sections, including the analysis. In the first section, the main outlines of the loan concept in the conventional and participation banking sector are given. In the second section, the concept of non-performing loans in the conventional and participation banking sector will be outlined. In the third section, credit risks, management and types of credit risks in the banking sector are discussed comparatively for conventional banks and participation banks. In the fourth and final section, bank-specific and macroeconomic variables that are determinants of non-performing loans are analyzed by quantile regression method. In this section, national and international sources in the literature, the methodology of the research, the variables used in the analysis and the interpretations of the analysis results are made in terms of both conventional and participation banks. Three different equations were tried during the analysis and all of them are explained in the study since there is a similarity in the levels of significance for all results.