Almanya'dan Türkiye'ye Nitelikli Geriye Göç Hareketi: Karar Verme ve Yeniden Uyum Süreçleri = Highly Skilled Return Migration from Germany to Turkey: Decision-Making and Reintegration Process

Abstract

Çalışmanın temel amacı Almanya'da yaşamış nitelikli Türkiye kökenli göçmenlerin hâlihazırda orada niteliklerine uygun bir işte çalışıyorken Türkiye'ye dönme kararlarını ve döndükten sonra yaşadıkları yeniden uyum süreçlerini etkileyen dinamikleri anlamaya çalışmaktır. Bu amaç doğrultusunda geriye göç teorileri ve yeniden uyum kuramları incelenerek detaylıca aktarılmaya çalışılmıştır. Nitel bir çalışma olarak tasarlanan ve yorumsamacı yaklaşımın benimsendiği bu çalışmanın araştırma deseni fenomenolojidir. Amaçlı örneklem yöntemine uygun lisans/yüksek lisans/doktora eğitimlerinden biri veya birkaçını Almanya'da tamamlamış, Almanya'da en az beş sene yaşamış veya profesyonel iş yaşamına dahil olmuş ve en az iki sene önce Türkiye'ye dönmüş 47 kişiyle görüşülmüştür. Araştırmanın veri toplama tekniği yarı yapılandırılmış görüşmedir. Bu görüşmelerden elde edilen veriler nitel veri analiz programı olan MAXQDA ile analiz edilmiştir. Araştırma soruları çerçevesinde belirlenen dönüş motivasyonları, aidiyet sarkacı, yeniden uyum süreci, yeniden göç etme eğilimleri temaları çerçevesinde betimsel analiz gerçekleştirilmiştir. Geri dönüş kararı tek bir nedene bağlı olmamakta, başta ayrımcılık deneyimleri olmak üzere ona eklemlenen iklimin bunaltıcı olması, sosyal yaşamın hareketsizliği, çocukların Türkiye'de eğitim almasının istenmesi gibi gerekçelerle gerçekleşmektedir. Türkiye'deki yeniden uyum süreçlerinde başlıca sorun alanlarıyla iş hayatında ve sosyal yaşamda karşılaşılmaktadır. Türkiye'deki kariyerleri genellikle "kültürlerötesi sermayelerini" kullanabilecekleri işlerde sürdürmüşlerdir. İlk sosyalleşmesini Almanya'da yaşayanların Türkiye'ye gelişlerinin "varoluşsal bir köklere dönüş" olduğu, Türkiye'de yaşamanın idealize edildiği gibi olmadığı deneyimlendiğinde "karşıt bir diaspora" ve "tersine bir ulusötecilikten" söz edildiği görülmüştür.

The main aim of the study is to understand the dynamics affecting the decision of qualified migrants of Turkish origin who have lived in Germany to return to Turkey while they were already working there in a job suitable to their qualifications and the dynamics affecting their reintegration processes after their return. For this purpose, return migration theories and theories of reintegration were examined and tried to be explained in detail. The research design of this study, which is designed as a qualitative study and adopts a hermeneutic approach, is phenomenology. Purposive sampling was used to interview 47 individuals who completed one or more of their undergraduate/graduate/Ph. D. studies in Germany, either lived in Germany for at least five years or was involved in professional work life in Germany and returned to Turkey at least two years ago. The data obtained from these interviews were analyzed with MAXQDA, a qualitative data analysis program. Descriptive analysis was carried out within the framework of the themes of return motivations, pendulum of belonging, reintegration process, and tendencies to re-migrate, which were determined within the framework of the research questions. The decision to return is not based on a single reason but on the experiences of discrimination, the oppressive climate, the inactivity of social life, and the desire for children to receive education in Turkey. The main problematic areas in the processes of reintegration in Turkey are encountered in business and social life. Their careers in Turkey have generally been in jobs where they can utilize their "transcultural capital." It was observed that the arrival in Turkey was an "existential return to the roots" for those who had experienced their first socialization in Germany, and when it was experienced that living in Turkey was not as idealized, a "counter-diaspora" and a "reverse transnationalism" were mentioned.