Öğretmen adaylarının bağımlılıkları ile Schwartz'ın değer sınıflamasına göre değer yönelimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Sakarya Üniversitesi örneği = Examination of the relationship between teachers' addictions and value preferences according to Schwartz value classification: Sakarya University case

Abstract

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının madde bağımlılıkları ile Schwartz'ın değer sınıflamasına göre değer yönelimleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmada ayrıca öğretmen adaylarının madde bağımlılıklarının ve değer yönelimlerinin ne durumda olduğu ve bu iki olgunun, cinsiyet, yaş ve bölüm değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde 2019 – 2020 eğitim öğretim yılında öğrenimlerine devam eden öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırmanın evreninden tesadüfî örneklem yöntemiyle Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde 2019–2020 eğitim öğretim yılında öğrenimlerine dördüncü sınıfta devam eden 281 öğretmen adayı seçilmiştir. Araştırmada veriler katılımcıların demografik bilgilerine ve madde bağımlılıklarına ait bilgileri içeren ve araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ve 'Portre Değerler Anketi' aracılığı ile toplanmıştır. Öğretmen adaylarının madde bağımlılıklarının ve değer yönelimlerinin ne durumda olduğunu belirlemek amacıyla frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma analizleri; öğretmen adaylarının madde bağımlılıklarının cinsiyet, yaş ve bölüm değişkenlerine göre farklılaşma durumunu belirlemek amacıyla Kay-kare testi; öğretmen adaylarının değer yönelimlerinin cinsiyet, yaş ve bölüm değişkenlerine göre farklılaşma durumunu belirlemek amacıyla t-testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, araştırmaya katılan öğretmen adaylarının %41,6'sının en az bir madde bağımlılıklarının olduğu görülmüştür. Erkek öğretmen adaylarının, kadın öğretmen adaylarına göre sigara ve tütün, alkol, kumar bağımlılıklarının daha fazla olduğu ve bu farkın cinsiyet değişkeni açısından anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının sigara ve tütün bağımlılıkları incelendiğinde; sigara ve tütün kullanımının 18-23 yaş aralığındaki öğretmen adaylarında 24+ yaş grubundaki öğretmen adaylarına göre daha fazla olduğu ve bu durumun anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının en fazla önem verdiği değer evrenselcilik olurken, en az önem verdiği değerin ise güç olduğu tespit edilmiştir. Kadın öğretmen adaylarının hazcılık, evrenselcilik ve güvenlik değerlerine erkek öğretmen adaylarından daha fazla önem verdikleri görülmüştür. 18-23 yaş aralığındaki öğretmen adaylarının 24 yaş ve üzeri öğretmen adaylarına göre hazcılık değerine, 24 yaş ve üzeri öğretmen adaylarının ise 18-23 yaş aralığındaki öğretmen adaylarına göre evrenselcilik değerine daha fazla önem verdiği tespit edilmiştir. Sigara ve tütün kullanmayan öğretmen adaylarının en fazla önemi hazcılık, geleneksellik, uyma ve güvenlik olmak üzere dört değer tipine atfettikleri belirlenmiştir. Madde bağımlısı olmayan öğretmen adaylarının en fazla önemi güç, başarı ve hazcılık olmak üzere üç değer tipine verdikleri ayrıca evrenselcilik değerine ise en az önemi gösterdikleri tespit edilmiştir.

The aim of this study is to examine the relationship between pre-service teachers' substance addictions and their value orientations according to Schwartz's value classification. In the study, it was also examined how the pre-service teachers' substance addictions and value orientations were and whether these two phenomena differed significantly according to gender, age, and department variables. The research was carried out in the relational survey model, which is one of the quantitative research methods. The universe of the research consists of teacher candidates who continue their education at Sakarya University Faculty of Education in the 2019 - 2020 academic year. From the universe of the research, 281 teacher candidates who continue their education in the fourth grade at Sakarya University Faculty of Education in the 2019-2020 academic year were selected by random sampling method. In the study, data were collected with a personal information form prepared by the researcher, which includes information about the demographic information and substance addictions of the participants. The value orientations of teacher candidates were collected through the 'Portrait Values Questionnaire'. Frequency, percentage, arithmetic mean and standard deviation analyzes were conducted in order to determine the status of teacher candidates' substance addictions and value orientations. Chi-square test was conducted to determine the differentiation status of pre-service teachers' substance addictions according to gender, age and department variables. T-test was used to determine the differentiation status of teacher candidates' value orientations according to gender, age and department variables. As a result of the research, it was seen that 41.6% of the teacher candidates participating in the research had at least one substance addiction. It was determined that male teacher candidates had more addictions to cigarettes, tobacco, alcohol and gambling than female teacher candidates, and this difference was significant in terms of gender. When the cigarette and tobacco addictions of teacher candidates are examined; It was concluded that cigarette and tobacco use was higher in pre-service teachers in the 18-23 age group than in the pre-service teachers in the 24+ age group, and this situation was significant. It has been determined that the most important value of the teacher candidates is universalism, while the least important value is power. It was observed that female teacher candidates attach more importance to hedonism, universalism and security values than male teacher candidates. It has been determined that pre-service teachers aged 18-23 give more importance to the value of hedonism than pre-service teachers aged 24 and over. It has been determined that pre-service teachers aged 24 and above attach more importance to the value of universalism than pre-service teachers aged 18-23. It was determined that the pre-service teachers who do not smoke and do not use tobacco attribute the most importance to four value types: hedonism, tradition, conformity and security. It has been determined that pre-service teachers who are not drug addicts give the most importance to three value types as power, success and hedonism, and they attach the least importance to the value of universalism.