Dış ticaret girişimciliği belirleyicilerinin tarihsel kodları = Historical codes of foreign trade entrepreneurship determinants

Abstract

İşletmeler için kâr elde etmek en öncelikli amaçtır. Bu amacı gerçekleştirirken ulusal sınırlar içierisinde yeterince büyümüş işletmeler bir süre sonra coğrafi sınır ötesi pazarlardan da kâr elde etmenin yollarını ararlar. Bu noktada yapacakları faaliyetler girişimcilik faaliyetleri olacaktır. Sınır ötesi girişimcilik faaliyetlerinde uluslararası girişimcilik ve dış ticaret girişimciliği kavramları literatürde öne çıkmaktadır. Çalışmada bu iki kavramın birbirinden farkları tarihsel inşa süreçleri bağlamında ele alınmıştır. Bu kapsamda farklı uluslararasılaşma eğilim ve faaliyetlerinin derinlerindeki sosyal ve tarihsel kodlara erişmek üzere farklı uluslararasılaşma düzeylerine ve süreçlerine sahip iki ülke olarak Britanya İmparatorluğu ve Osmanlı İmparartorluğu incelenmiştir. Böylece niçin bazı ülkelerin erken bazı ülkelerin ise geç uluslararasılaştığı sorusundan yola çıkarak uluslararasılaşmada belirleyici rol oynayan temalara ulaşmak amaçlanmıştır. Ötesinde niçin sorusunu daha derinlemesine irdeleyebilmek için uluslararasılaşmada belirleyici olan temalarda ne düzeyde bir farklılaşma meydana geldiği araştırılmıştır. Sosyal bir olgunun inşası incelendiği için yorumlamacı bir yaklaşım temel alınan çalışmada araştırılan ülkelerle ilgili veriye ulaşabilmek adına etkin ve zaruri bir tercih olarak içerik analizi yöntemine başvurulmuştur. Önce derinlemesine literatür taraması gerçekleştirilmiş, sonra belirlenen kaynaklar içerik analizine tâbi tutulmuştur. Son olarak ise ulaşılan temalar, bir Çok Kriterli Karar Verme tekniği olarak SWARA yöntemiyle önceliklendirilerek temaların etki düzeyleri ortaya konmuştur. Derinlemesine literatür taraması neticesinde araştırmacı kodlama ve temalandırma yapabilecek birikime ulaşırken 6 adet temaya da ulaşmıştır. Bunlar; din, kültür, ekonomi, devlet yönetimi, hukuk ve bilimdir. Bundan sonra belirlenen çalışmalara içerik analizi uygulanmasıyla elde edilen diğer temalar ise askerî yapı, coğrafya ve toplumsal yapıdır. SWARA yöntemiyle uzman görüşleri doğrultusunda belirlenen bu temaların sıralandırmasında Britanya için sırasıyla bilim, ekonomi, devlet yönetimi, hukuk, coğrafya, askerî yapı, din, kültür ve toplumsal yapı; Osmanlı için ise sırasıyla askerî yapı, coğrafya, devlet yönetimi, din, ekonomi, kültür, bilim, toplumsal yapı ve hukuk temalarının etkili olduğu görüşüne ulaşılmıştır. Bu haliyle Britanya'da gelişen uluslararasılaşma yaklaşımının uluslararası girişimcilik kavramının temellerini inşa ettiği, Osmanlı İmparatorluğu'nda gelişen uluslararasılaşma yaklaşımının ise dış ticaret girişimciliği kavramının inaşasına katkı sunduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Making profit is the top priority for businesses. While achieving this goal, businesses that have grown sufficiently within national borders, after a while, look for ways to profit from geographical cross-border markets. At this point, their activities will be entrepreneurial activities. In cross-border entrepreneurship activities, the concepts of International Entrepreneurship and Foreign Trade Entrepreneurship come to the fore in the literature. In the study, the differences between these two concepts are discussed in the context of historical construction processes. In this context, the British Empire and the Ottoman Empire were examined as two countries with different internationalization levels and processes in order to access the social and historical codes deep within different internationalization tendencies and activities. Thus, starting from the question of why some countries internationalize early and some countries late, it is aimed to reach the themes that play a decisive role in internationalization. Beyond that, in order to examine the question of why in more depth, it has been researched to what extent the determinative criteria in internationalization are determinative. Since the construction of a social phenomenon is examined, the content analysis method has been used as an effective and indispensable choice in order to reach the data about the researched countries in the study, which is based on an interpretive approach. First, an in-depth literature review was carried out, and then the determined sources were subjected to content analysis. Finally, the themes reached were prioritized with the SWARA method as a Multi-Criteria Decision Making Technique, and the effect levels of the themes were revealed. As a result of an in-depth literature review, the researcher reached 6 themes while reaching the knowledge to be able to code and theme. These; religion, culture, economy, state administration, law and science. Other themes obtained by applying content analysis to the studies determined after that are military structure, geography and social structure. In the order of these themes, which were determined by the SWARA method in line with the opinions of experts, for Britain, respectively, science, economy, state administration, law, geography, military structure, religion, culture and social structure; For the Ottoman Empire, it was concluded that the themes of military structure, geography, state administration, religion, economy, culture, science, social structure and law were effective respectively. In this way, it has been concluded that the internationalization approach that developed in Britain built the foundations of the concept of ınternational entrepreneurship, while the internationalization approach that developed in the Ottoman Empire contributed to the construction of the concept of foreign trade entrepreneurship.