Kastamonu Şeyh Şa'bân-ı Veli vakıf müzesinde bulunan dört adet Kur'ân-ı Kerim'in tezhip sanatı açısından incelenmesi = An investigation of four pieces of Gur'an in Kastamonu Sheikh Şa'bân-ı Velî foundation museum in terms of illumination

Abstract

Kastamonu Şeyh Şa'bân-I Velî Vakıf Müzesinde Bulunan Dört Adet Kur'ân-ı Kerim'in Tezhip Tasarımı Açısından İncelenmesi Başlıklı tezimiz, giriş kısmından sonra iki bölümden meydana gelmektedir. Bölümlerden önce yer alan giriş kısmında konunun amacı, önemi, yöntemi, literatür ve görsel malzeme listelerinden nasıl faydalanılacağından bahsedilmiştir. Tezin I. bölümünde, vakıf kavramı ve yazma eserlerde yer alan vakıf mührü hakkında kısa bilgi aktarılmıştır. Vakıf sisteminin, tarihsel süreç içerisinde toplumda göstermiş olduğu sosyal, kültürel ve ekonomik etkileri hakkında genel bir bilgi verilmiştir. Ayrıca Şa'ban-ı Velî'nin kişiliğinden ve vakıf medeniyetinin çok sayıda eserlerinin bulunduğu Kastamonu Şeyh Şa'bân-ıVelî Vakıf Müzesinden bahsedilmiş olup, tezhip sanatının tarihi süreç içindeki gelişim aşamaları, el yazmalarında tezhip yapılan sahalar, özellikleri ve Mushaflarda kullanılan tezyini alanlar anlatılmıştır. Tezin II. bölümünde, çalışmaya esas olan Kur'ân-ı Kerimlerin tezyini kısımları çekilen fotoğraflar üzerinden birebir yapılan çizimlerle tezhip özellikleri anlatılarak katalog bölümü oluşturulmuş, devrinin tezhip sanatı üslubunu ortaya koyan zengin görsel malzeme, sayfa tasarımı, kompozisyon, renk anlayışı ve kullanılan motifler analiz edilmiştir. Teze konu olan Mushafların serlevha, unvan sayfası, ketebe, sûre başı, Mushaf gülü, duraklar da yer alan motifleri tiploji kısmında tablalolarda ayrıntılı bir şekilde gösterilmiştir. Değerlendirme ve sonuç kısmında; Kur'ân-ı Kerimlerin tezyinatı dönemlerine göre irdelenmiş olup, tezhip sanatına yansıyan değişim unsurları ve sanat eserlerinde fark edilen etkileşimden bahsedilmiştir. Müzede korunan eserlerin yapıldığı dönemdeki sanatçıların tezyin anlayışı, kompozisyon özellikleri, kullanılan motifler, renkler ve işçiliği değerlendirilip, kâğıt analizleri yapılmıştır. İncelenen Mushafların tezyinatında bulunan farklılıklar ele alınarak, dönem özelliklerini yansıtıp yansıtmadığı sonuç kısmında anlatılmıştır.

Our thesis titled "An Analysis of Four Pieces of Quran in Kastamonu Sheikh Şa'bân-ı Velî Foundation Museum in Terms of Illumination Design" consists of two parts. In the introduction part before the chapters, the purpose, importance, method of the subject, how to benefit from the literature and visual material lists are mentioned. In the first part of the thesis, the concept of foundation and the foundation seal in manuscripts are transferred. A general information is given about the social, cultural and economic effects of the foundation system in the society in the historical process. In addition, the personality of Şa'ban-ı Velî and the Kastamonu Sheikh Şab'an-ı Velî Foundation Museum, which contains many works of the foundation civilization, are mentioned, the development stages of the art of illumination in the historical process, the areas that are illuminated in manuscripts, their features and the ones used in the mushafs. has been explained. Thesis II. In the section, the catalog section has been created by explaining the illumination features of the illumination parts of the Qur'an, which is the basis of the study, with the drawings made one-to-one through the photographs taken, and the rich visual material, page design, composition, color understanding and motifs used are analyzed. Headings, title page, ketaba, chapter head, Mushaf rose, pauses and motifs of the Mushafs that are the subject of the thesis are included in detail in the tablalo in the typology section. In the evaluation and conclusion part; The decoration of the Qur'an has been handled according to its periods, and the elements of change reflected in the art of illumination and the interaction noticed in the works of art are mentioned. The understanding of decoration, composition features, motifs, colors and workmanship of the artists in the period when the works preserved in the museum were made were evaluated and paper analyzes were made. The differences in the decoration of the examined Mushafs are discussed and whether they reflect the characteristics of the period is explained in the conclusion part.