Çevre sorunları ile mücadelede çevreyi korumaya yönelik maliye politikalarının etkinliği = Effectiveness of financial policies to protect the environment in the struggle against environmental problems

Abstract

Çevre sorunlarının küresel düzeyde tüm dünyayı etkisi altına alması çevre sorunları konusunda ülkelerin ortak kararlar almasını gerekli hale getirmiştir. Bugün gelinen noktada sürdürülebilir kalkınmanın sağlanabilmesi için çevre ve ekonomi politikalarının birbirleriyle uyum içinde olması gerektiği anlaşılmıştır. Bu çalışmada amaç çevre sorunları ile mücadelede AB ve Türkiye'de uygulanan maliye politikası araçlarının etkinliğini değerlendirerek analiz etmektir. Bu doğrultuda çeşitli istatistik kurumlarından elde edilen veriler ışığında 27 AB ülkesi ve Türkiye için 1996-2018 yıllarını kapsayan dönemde maliye politikalarının çevre kirliliği üzerindeki etkisi ampirik olarak incelenmiştir. Maliye politikası araçlarını temsilen çevre vergileri, çevre koruma harcamaları ve yenilenebilir enerji tüketimi değişkenleri ampirik analize dahil edilmiştir. Karbondioksit emisyonu ve ekolojik ayak izi değişkenleri ise kirlilik göstergeleri olarak dikkate alınmıştır. Panel veri analiz yönteminden yararlanılan çalışmada değişkenlere birim kök testi, eşbütünleşme testi, FMOLS ve DOLS tahmin yöntemleri uygulanarak elde edilen sonuçlar yorumlanmıştır. Ampirik araştırma sonucunda maliye politikası araçlarının çevre kirliliğini azalttığı yönünde bulgular tespit edilmiştir. Maliye politikası araçları içerisinde kirlilikle mücadelede en etkin politika aracının teşvikler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna ek olarak çevre vergilerinin de analize dâhil edilen çoğu ülkede kirliliği azaltıcı etki yaptığı sonucuna ulaşılmıştır. Ancak analize dâhil edilen çoğu ülke için çevre koruma harcamaları ile kirlilik arasında istatistiki olarak herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Çevre kirliliği ile mücadelede etkisi en az olan maliye politikası aracının çevre koruma harcamaları olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

The fact that environmental problems affect the whole world on a global scale has made it necessary for countries to make joint decisions on environmental problems. As of today's point, it has been understood that environmental and economic policies should comply with each other to ensure sustainable development. The aim of this study was to evaluate and analyze the effectiveness of the fiscal policy instruments implemented in the EU and Turkey in the fight against environmental problems. In this respect, in the light of the data obtained from various statistical institutions, the effect of fiscal policies on environmental pollution in the period covering the years 1996-2018 for 27 EU countries and Turkey was empirically examined. Representing fiscal policy instruments, environmental taxes, environmental protection expenditures, and renewable energy consumption variables were included in the empirical analysis. Carbon dioxide emission and ecological footprint variables were considered as pollution indicators. In the study using panel data analysis method, the results obtained by applying unit root test, cointegration test, FMOLS and DOLS estimation methods to the variables were interpreted. As a result of the empirical research, it was determined that fiscal policy instruments reduced environmental pollution. It was concluded that incentives were the most effective policy tool in the fight against pollution among the fiscal policy tools. In addition, it was concluded that environmental taxes had a reducing effect on pollution in most countries included in the analysis. However, for most of the countries included in the analysis, no statistical relationship was found between environmental protection expenditures and pollution. Therefore, it was concluded that the least effective fiscal policy tool in the fight against environmental pollution was environmental protection expenditures.