Kuzeybatı Anadolu Manav Türkmen Ağızları Üzerine Birkaç Not

Abstract

Genellikle Türkiye’nin kuzeybatısında yaşayan Manav adıyla anılan Türkmen ağızlarında Eski Türkçenin ŋ (ng) ve ń (ny) sesleri ile bunlardan ikincisinin ayrışmasının sonucu olan y’li biçimler varlığını sürdürmektedir: pazılıyasıń, sāvoluŋ, attıy vb. Bazı Manav Türkmen ağızlarında Gagauz Türkçesi ile Rumeli ağızlarındaki (ilk hecede) o> u ve ö > ü daralmaları da görülmektedir: undan, kǖde vb. Bu durum çoğunlukla Kıpçak Türkçesinin Oğuz Türkçesine etkisi olarak açıklanır. Öte yandan bölge ağızlarında görülen # ḳ > #ġ ötümlüleşmesi de tam bir Oğuz özelliğidir: ġarış, ġavrā vb. Bu ağızlar Eski Türkçede bulunup Türkiye Türkçesinin yazı dilinde değişmiş olan bazı unsurları korumaktadır. Yavuz kelimesinin ilk biçimi olan yabız’ın olumsuz anlamıyla Kandıra’da yaşaması ile bugünkü demek ve yemek fiillerinin Düzce ve Balıkesir Gönen’de ilk biçimlerindeki gibi i’li kullanımı, bunun iki örneğidir. Düzce Çilimli’deki verüdük, yapduktan vb. yuvarlak ünlülü şekiller, Batı Karadeniz ağızlarının; Balıkesir Gönen’deki alcā, gelcek vb. a/e’siz gelecek zaman şekilleri ise Batı Anadolu Yörük Türkmen ağızlarının izlerini taşımaktadır.

Turkmen group generally known as the Manav, lives in the northwest of Turkey. On their dialects, The old Turkish ŋ (ng), ń (ny) and y derived fyom ń existence: pazılıyasıń, sāvoluŋ, attıy etc. The first syllable o> u, and ö> ü contractions seen in some dialects Manav Turkmen: undan, kǖde etc. There are same sound events in Gagauz Turkish and Rumelian dialects also. This is often described as the impact of Kipchak Turkish to Oghuz Turkısh. On the other hand, in the regional dialects, # ḳ > #ġ voiced also feature a full to Oghuz: ġ arış, ġavrā vb. This dialects Old Turkic dialects of Turkey Turkish written language, there remain some elements that have changed. For example; the first form of the negative meaning of the word “yavuz”, “yabız”, lives in Kandıra. Secondly, “dimek” and “yimek” verbs , ( the first forms of “demek” and “yemek”) lives in Duzce and Balikesir Gönen. Words "verüdük" and "yapduktan" in Duzce Çilimli (round vowelshapes), carries the traces of dialects the Western Black Sea. Words "alcā","gelcek" in Balikesir Gönen (wihout a / e) future tense forms, carries the traces of the Western Anatolia Yörük Turkmen dialects also.