ÖZET Bu projede, diasporik boksit cevheri bir gezegensel, yatay ve dikey değirmende mekanik aktivasyon ile ön işleme tabi tutulmuştur. Boksitteki yapısal değişimler X-ışını difraksiyon analizi ile incelenmiştir. Ayrıca yüzey alanı analizi (BET), taramalı elektron mikroskopisi (SEM-EDS) ve termal analiz (TG, DTA, DTG, DSC) çalışmaları da yapılmıştır. Farklı sürelerde üç farklı tipteki değirmende (gezegensel değirmen, dikey atritör ve yatay atritör) mekanik aktive edilen diasporik boksit numuneleri, hem direkt olarak alkali çözeltisinde liç edilmiştir hem de alkali katkısı yapılarak ve farklı sıcaklıklarda kalsine edilerek alkali çözeltisinde liç edilmiştir. Deneysel çalışmalarda boksitten alumina kazanımına mekanik aktivasyon, kalsinasyon ve liç parametrelerinin etkileri araştırılmıştır. Diasporik boksidin gezegensel değirmende 75 dakikalık mekanik aktivasyonu ve alkali çözeltisinde doğrudan liçi sonrasında yaklaşık %70 alumina kazanımı elde edilmiştir. Orijinal (aktive edilmemiş) boksit için bu değer yaklaşık %6 dır. Anahtar Kelimeler: Diasporik boksit, mekanik aktivasyon, alumina ekstraksiyonu
ABSTRACT In this project, diasporic bauxite ore was pretreated by mechanical activation in planetary mill, horizantal attritor and vertical attritor. The structural changes in bauxite after mechanical activation were studied by X-ray diffraction analysis. In addition, surface area analysis (BET), scanning electron microscopy (SEM-EDS) and thermal analysis studies (TG, DTG, DTA, DSC) were also carried out. The diasporic bauxite samples, which were activated mechanically in the different types of mills (planetary mill, vertical and horizantal attritor) for different times, were both directly leached in alkali solution and leached in alkali solution after calcination with addition of alkali at different temperatures. In the experimental studies, the effects of mechanical activation and the parameters of calcination and leaching on alumina extraction from diasporic bauxite were investigated. As a result of the studies, approximately 70 % of alumina extraction was obtained with directly leaching in alkali solution without calcination after 75 min of mechanical activation. This efficiency value for original (non-activated) bauxite was about %6. Keywords: Diasporic bauxite, mechanical activation, alumina extraction