Şeyh Ali Hasan Galum’a Göre Esbât Kavramı

Abstract

Hz. Yakup’un soyundan gelen ve sayıları on iki olan Esbât, İslam duşuncesinde tartışmalı olan bir husustur. Sunni literaturde istisnalar olsa da, genel olarak Esbât’ın Hz. Yusuf’un kardeşleri olduğu ve bunların hepsinin Peygamberler olduğu duşuncesi hâkimken, Şii duşunce Hz. Yusuf’un kardeşlerinin Peygamber olduğu fikrini işledikleri buyuk gunahlar yuzunden reddetmektedir. Sunni ekol, on bir kardeşin tövbe ettiği için Peygamber olmalarına mumkun gözuyle bakarken, Şii ekol Peygamberlerin buyuk gunahlardan munezzeh olduklarının altını çizerek Kur’an’da zikri geçen Esbât’ın Hz. Yakup’un soyundan gelen başka Peygamberler olduğuna dikkatleri çekmiştir. Bazı modern dönem Şii alimleri Esbât’ın Peygamberler olmadığını, Peygamberler arası dönemde yaşamış Vasîler olduklarını savunmuştur. Kuveytli bir Şii alim olan Şeyh Ali Hasan Galum ise bu kavrama yeni bir bakış açısı getirerek, Kur’an’da geçen Esbât’ın Tevrat’ta geçen Hâkimler olduklarına, bunların On İki İmam gibi Peygamberler arası dönemde Peygamberlerin Vasîleri ve Velileri olarak yaşamış ve toplumda adaleti sağlamakla mukellef liderler olduklarına dikkatleri çekmiştir. Bununla, Tevrat’taki Hakimler olgusunu On İki İmam inancına referans olarak göstermeye çalışmıştır. Bu makalede, öncelikle Tevrat’ta geçen Esbât ve Hakimler kavramını ele aldıktan sonra Esbât kavramını önce Sünni kaynaklarda daha sonra da genel olarak Şii kaynaklarda nasıl ele alındığını kaleme alacağız. Daha sonra Şeyh Galum tarafından ilk defa Şii ekolde ele alınan Hakimler hususunu On İki İmam inancına referans olarak göstermesine ve bu kavramla ilişkilendirmesine değineceğiz.

al-Asbât in Islamic thought is a controversial concept among Shia and Sunni_x000D_ schools. Sunni school believes that they all were the brothers of Prophet Joseph_x000D_ and were Prophets. Yet, Shia school rejects the idea that al-Asbât were Prophets,_x000D_ due to the big sins they committed. Some of Shia sholars think that al-Asbât_x000D_ were Wasiyy (Legatee) of Prophets. Sheikh Ali Hasan Galum adds a new idea to_x000D_ al-Asbât by arguing the similarity between the concept of al-Asbât in Quran with_x000D_ those Judges in Torah. He gives the concept of Judges and al-Asbât as a reference_x000D_ to Twelve Imams. This article, after explaining the concept of Judges in Judaism,_x000D_ will deal with the concept of al-Asbât in Sunni sources. After that it will explain_x000D_ the meaning of al-Asbât generally in Shia thought. Then it will touch upon the_x000D_ similarity of the Judges with the concept of Twelve Imams which has handled for_x000D_ the first time by Sheikh Galum in Shia thought.