Hasta Merkezlilik ve Hasta Merkezli Bakım

Abstract

20. yüzyılda hekim ve hastalık merkezli yaklaşımlardan uzaklaşılarak hasta merkezlilik yaklaşımına geçiş başlamıştır. Hasta merkezli yaklaşımının benimsenmesi ile sağlıkta kalitenin artacağı ve bu yaklaşımın sağlığın gelişimine de katkı sağlayacağı kabul edilmektedir. Bu sayede hastalar, tedavi ve bakım süreçlerinde kararlara dâhil edilmekte ve oluşturulan bu ortak karar alma ortamı ile hasta memnuniyetinin de artırılacağı, tedavi ve bakım süreçlerinde ortaya çıkan gereksiz tanı ve testlerin ortadan kaldırılarak maliyetlerin düşürüleceği ve toplumda sağlık okuryazarlığının artarak sağlığın gelişimine katkı sağlanacağı öngörülmektedir. Literatür incelendiğinde klinik uygulamalar ve hastalık türleri gibi spesifik özelliklere göre ve özellikle hasta tedavi ve bakım süreçlerinde çalışan sağlık profesyonelleri üzerinde nicel araştırma yöntemleri kullanılarak hasta merkezli bakım araştırmaları yapılmıştır. Söz konusu araştırmalar da konu ile ilgili öngörüleri destekler niteliktedir. Türkçe alan yazında ise hasta merkezli bakım konusunda sınırlı sayıda çalışma yer almakta olup, bu çalışmalar daha ziyade birinci basamak sağlık hizmetlerinde hekim ve hasta ilişkisi üzerinde odaklanmaktadır. Bu araştırmada hasta merkezlilik ve hasta merkezli bakım kavramlarına, modellerine, hasta merkezli bakımın önündeki engeller ile olumlu ve olumsuz yönlerine yer verilmektedir. Bu çalışma ile hasta merkezlilik ve hasta merkezli bakım yaklaşımları için kavramsal bir çalışma ile alan yazına katkı sunulması amaçlanmaktadır.Günümüzde teknolojinin de gelişmesiyle medya alanları artmış ve artık herhangi bir medyanın girmediği alan neredeyse kalmamıştır. Farklı alanlarda farklı şekillerde kullanılan medya-lar arasında, edebiyat medyasında da önemli gelişmeler ya-şanmakta ve bu gelişmeler sayesinde edebiyat çalışmaları için farklı bir çıkış noktası oluşturulmaktadır. Birbirinden farklı özelliklere sahip çeşitli medyaların karşılıklı olarak birbirleriyle etkileşimde bulunmaları medyalararasılık kavramının kısa bir tanımı olarak kabul edilebilir. Bu çalışma ilk baskısı 1973 yılın-da yapılmış olan ve Türkiye’nin ilkpostmodern roman yazarla-rından biri sayılan Oğuz Atay’ın Tehlikeli Oyunlar romanı ile Türkiye’de 2015-2017 yılları arasında ulusal bir kanalda haftalık olarak yayınlanan, senaryosu Ethem Özışık ve ekibi, yönetmen-liği ise Çağrı Vila Lostuvalı (1-62. Bölümler) ile Osman Taşçı (63-82. Bölümler) tarafından üstlenilen Poyraz Karayel dizisi arasındaki medyalararasılık ilişkilerini göstermeyi ve bu iki eseri yine bu bağlamda karşılaştırmayı, ayrıca son yıllarda sıkça tartışılan metinlerarasılık kavramından bir adım öteye medya-lararasılık kavramını da kendi eksenindeki yöntemleriyle daha anlaşılır kılmayı amaçlamaktadır.

In the 20th century, the shift from physician and disease-centered approaches to patient-centered approach began. It is accepted that the quality of health will increase with the adoption of patient-centered approach and this approach will contribute to the development of health. In this way, patients are included in the decisions in the treatment and care processes. It is foreseen that patient satisfaction will be increased with this common decision-making environment, the unnecessary diagnoses and tests in the treatment and care processes will be eliminated, costs will be reduced and health literacy in society will contribute to the development of health. When the literature was examined, patient-centered care researches were conducted by using quantitative research methods according to specific characteristics such as clinical applications and disease types and especially health professionals working in patient treatment and care processes. These studies support the projections on the subject. In the Turkish literature, there are a limited number of studies on patient-centered care and these studies focus on the relationship between physician and patient in primary health care. In this research, patientcentered and patient-centered care concepts, models, barriers to patient-centered care and their positive and negative aspects are included. This study aims to contribute to the field literature with a conceptual study for patient-centered and patient-centered care approaches.