Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışma, bir Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) lisans programının öğrencilerin farklı mesleklere yönelik yeterliklerine katkısının incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, 2015 yılında Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Programında öğrenim gören son sınıf öğrencilerinin dört yıl boyunca aldıkları eğitimin, gerçekleştirebilecekleri farklı mesleklere yönelik yeterliklerine ve ayrıca öğretim programında yer alan derslerin bu mesleklere yönelik yeterliklerine etkisi incelenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi BÖTE bölümünde; birinci öğretim ve ikinci öğretim olmak üzere son sınıfta öğrenim gören toplam 108 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma 2014–2015 güz yarıyılında gerçekleştirilmiştir. Bu tarih aralığında programların öz değerlendirmelerinin yapılması ve sürekli geliştirilmesine yönelik yapılan bilimsel çalışmalardan biridir. Çalışma kesitsel tarama modelinde yürütülmüştür. Çalışma kapsamında, öğrencilerin gelecekte yapmayı düşündükleri meslek, bu meslek ile ilgili kendilerini yeterli görme düzeyleri, BÖTE lisans programı ve bu programda dört yıl boyunca gördükleri derslerin yeterliklerine ne kadar katkı sağladığıyla ilgili görüşlerini belirlemeyi içeren bir anket veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Veriler betimleyici ve anlam çıkarıcı istatistikler kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre öğrenciler gelecekte en çok bilgisayar öğ- retmeni, bilişim teknolojileri rehber öğretmeni, formatör öğretmen ve eğitim teknoloğu mesleklerini yapmakta kendilerini yeterli görmektedirler. Kendilerini en az yeterli gördükleri meslekler ise; sunucu sistemleri uzmanı, yazılım geliştirici, ağ sistemleri uzmanı ve web yazılımı geliştirici şeklindedir. Bunlara ek olarak “ölçme değerlendirme”, “özel öğretim yöntemleri”, “çoklu ortam tasarımı ve üretimi” ve “eğitimde bireysel farklılıklar” derslerinin kendilerine en çok katkı sağladığını ifade etmişlerdir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin devlet sektöründe istihdam edilebilecekleri meslekler dışında kalan meslekleri yeterince tanımadığı, mesleki çeşitlilik sağlaması açısından verilen yazılım vb. derslerin mesleki yeterliklerine yeterince katkı sağlamadı- ğı görülmüştür. Araştırmanın sonuçları dikkate alınırken yayına hazırlanma ve değerlendirme süreçlerinde geçen zaman göz ardı edilmemelidir. Fakat yöntem ve öz değerlendirme açısından benzer çalışmalar yapılarak öğretim programlarının kalitesinin artırılmaya çalışılması önerilmektedir. Ayrıca mesleki yeterliklerin ve farkındalıkların artırılması için mezuniyet öncesi mesleki rehberlik konusunda öğrencilere destek olmak üzere, üniversitelerde lisans programlarıyla iş birliği içinde çalışan kariyer rehberlik servislerinin açılmasının fayda sağlayabileceği düşünülmektedir.

This study was carried out to examine the contribution of the undergraduate program of a Computer Education and Instructional Technologies_x000D_ (CEIT) to students’ various professional competencies. For this purpose,_x000D_ CEIT preservice teachers’ views on the adequacy of their undergraduate_x000D_ education to develop their competencies for various professions offering_x000D_ potential employment and the effect of the CEIT undergraduate courses on_x000D_ these competencies were investigated. The participants were enrolled in the_x000D_ CEIT Undergraduate Program of the Faculty of Education at Sakarya_x000D_ University. The study was conducted with 108 senior students in the fall_x000D_ semester of 2014–2015 by applying the cross-sectional survey model, as part_x000D_ of a self-assessment and continuous development of the program. A questionnaire was used for the data collection that included questions about target professions of preservice teachers, efficacy beliefs as an indicator of their_x000D_ competencies related to the profession, their perceptions about the CEIT_x000D_ program, and their perceptions about the contribution of the undergraduate_x000D_ courses to their professional competencies. The data were analyzed via inferential statistics. The results indicate that the preservice teachers felt the most_x000D_ qualified in working as a computer teacher, information technology counsellor, formative teacher, and an educational technologist. The professions in_x000D_ which the participants saw themselves the least qualified were server systems_x000D_ specialist, software developer, network systems specialist, and web software_x000D_ developer. Moreover, it was reported that the courses in the CEIT curriculum providing the highest benefit for improving their competencies were_x000D_ “measurement and evaluation”, “special teaching methods”, “multimedia_x000D_ design”, and “individual differences in education”. Furthermore, the participants did not know much about the jobs that they can work except for those_x000D_ in the public sector, such as working as a teacher or information technology_x000D_ counsellor. Additionally, the software courses in the CEIT curriculum did_x000D_ not contribute enough to develop their competencies to work in softwarerelated jobs. To interpret the results of the current study in a more appropriate way, it is important to take into account the time lost before the publication of the study. However, it is strongly recommended to conduct further research to find out the effects of the CEIT undergraduate program_x000D_ curricula on developing job-related competencies and to conduct self-evaluation studies for continuous development. Besides, establishing career guidance services in universities may help CEIT students to be aware of the_x000D_ potential job prospects related to their competencies, and help them gain_x000D_ better knowledge and skills regarding their major.