Çocuklar İçin ‘Değer’ Neyi Çağrıştırıyor? Değerleri Gündelik Hayata Aktarmaya Yönelik Bir Tespit Çalışması

Abstract

2005 öğretim programlarının etkisiyle ilköğretimdeki birçok dersin kazanımları, uygun değerlerle yoğrularak bireye kazandırılmaya çalışılmaktadır. Fakat kazandırılması öngörülen değerlerin öğrencilere kazandırılıp kazandırılmadığına dair doyurucu bir çalışma yapılmamıştır. Bu nedenle, çalışmada değerleri çocukların nasıl algılayıp gündelik hayata yansıttıkları araştırılmıştır. Çalışma, nitel yöntemlerden fenomonolojik desenle yapılmıştır. Bir fenomen olan değerler hakkında çocukların ne bildiklerini ve bildiklerini gündelik hayata nasıl aktardıklarını belirlemek amacıyla bu desen tercih edilmiştir. Tipik örneklemeyle yapılan araştırma, 2011 yılında Sakarya İli Hendek ilçesinde bir ilköğretim okulundaki 58 öğrenciyle yapılmıştır. Sosyal Bilgiler dersinde verilen 12 değer (dürüstlük, saygı, sağlıklı olma, özdenetim, uzlaştırıcı olma, sorumluluk, sabır, adil olma, sevgi, özgüven, yardımseverlik, cesaret) seçilerek, "... (değeri) size neyi çağrıştırıyor? Gündelik hayatınızdan bu değere örnek veriniz?" soruları sorulmuştur. Soruların cevabı içerik analizine tabi tutulmuştur. Her bir değer için söylemler kodlanmış, bu kodlardan temalara ulaşılmıştır. Akabinde her bir değer için uzman görüşü alınarak kodların ve temaların doğruluğu teyit edilmiştir. Değerlerin çağrıştırdığı anlam ile verilen örnek arasındaki ilişki frekans olarak belirtilmiştir. Araştırma sonucunda; yardımlaşma, sağlıklı olma, sorumluluk değerlerinin öğrencilerce doğru algılandığı, buna karşın, özgüven ve öz denetim değerlerinin anlamlandırılamadığı belirlenmiştir. Öğrencilerin bu değerleri karıştırdığı kavramlar da tespit edilmiştir

2005 öğretim programlarının etkisiyle ilköğretimdeki birçok dersin kazanımları, uygun değerlerle yoğrularak bireye kazandırılmaya çalışılmaktadır. Fakat kazandırılması öngörülen değerlerin öğrencilere kazandırılıp kazandırılmadığına dair doyurucu bir çalışma yapılmamıştır. Bu nedenle, çalışmada değerleri çocukların nasıl algılayıp gündelik hayata yansıttıkları araştırılmıştır. Çalışma, nitel yöntemlerden fenomonolojik desenle yapılmıştır. Bir fenomen olan değerler hakkında çocukların ne bildiklerini ve bildiklerini gündelik hayata nasıl aktardıklarını belirlemek amacıyla bu desen tercih edilmiştir. Tipik örneklemeyle yapılan araştırma, 2011 yılında Sakarya İli Hendek ilçesinde bir ilköğretim okulundaki 58 öğrenciyle yapılmıştır. Sosyal Bilgiler dersinde verilen 12 değer (dürüstlük, saygı, sağlıklı olma, özdenetim, uzlaştırıcı olma, sorumluluk, sabır, adil olma, sevgi, özgüven, yardımseverlik, cesaret) seçilerek, “… (değeri) size neyi çağrıştırıyor? Gündelik hayatınızdan bu değere örnek veriniz?” soruları sorulmuştur. Soruların cevabı içerik analizine tabi tutulmuştur. Her bir değer için söylemler kodlanmış, bu kodlardan temalara ulaşılmıştır. Akabinde her bir değer için uzman görüşü alınarak kodların ve temaların doğruluğu teyit edilmiştir. Değerlerin çağrıştırdığı anlam ile verilen örnek arasındaki ilişki frekans olarak belirtilmiştir. Araştırma sonucunda; yardımlaşma, sağlıklı olma, sorumluluk değerlerinin öğrencilerce doğru algılandığı, buna karşın, özgüven ve öz denetim değerlerinin anlamlandırılamadığı belirlenmiştir. Öğrencilerin bu değerleri karıştırdığı kavramlar da tespit edilmiştir