Türkiye’nin Demokratikleşme Sürecinde Bürokrasinin Rolü:Tek-Parti Dönemi ve Çok-Partili Sisteme Geçiş

Abstract

Bu çalışmanın amacı demokratikleşme sürecinde bürokrasinin rolü, işlevi ve tutumunu incelemektir. Bu kapsamda Türkiye’de cumhuriyetin ilanından çok-partili hayata geçişe kadar demokratikleşme sürecinin incelendiği bu tarihsel araştırmada, bürokrasi ve demokrasi ilişkisi kuramsal olarak kısaca ele alındıktan sonra Türk siyasi hayatında önemli bir yeri olan bürokratik yönetim geleneğinin oluşumuna değinilmiştir. Daha sonra, tek-parti döneminde demokratikleşme sürecinde bürokrasinin rolü ve çok-partili hayata geçişle birlikte bu süreçte yaşanan değişim incelenmiştir. Sonuç olarak, bürokrasi ve demokrasi arasında bir ikilem bulunduğu, bürokrasinin demokratikleşme sürecini olumsuz yönde etkilediği, tek-parti döneminde bürokrasinin daha etkin olduğu, çok-partili hayata geçişle birlikte nispeten bürokrasinin gücünün azaldığı, ancak bürokratik vesayet geleneğinin günümüze kadar etkisini sürdürdüğü ve bu durumun demokratikleşme sürecine zarar verdiği görülmüştür.

This study aims to scrutinize the role, function and the attitude of the bureaucracy in the process of democratization. In this context, this historical study examining the process of democratization in Turkey from the proclamation of the republic to the transition to a multiparty system briefly discusses the relationship between bureaucracy and democracy from a theoretical perspective. Afterwards, the formation of a bureaucratic management tradition, which has an important place in Turkish political life, has been mentioned in this historical research, which has a significant place in Turkish political life, has been addressed. The role of the bureaucracy in the process of democratization during the one-party period and the change that has occurred in this process with the transition to a multi-party system were subsequently examined. In conclusion, in the Turkish context it is observed that there is a dilemma between bureaucracy and democracy, the bureaucracy had negatively affected the process of democratization, it was more effective in one-party period, and the power of bureaucracy was relatively weakened with the transition to a multi-party system. Yet, the tradition of bureaucratic tutelage has lasted its effects to this day and this situation harm the process of democratization.;Цель данного исследования - изучить роль, функцию бюрократии в демократизации и ее отношение к этому процессу. В связи с этим в этом историческом исследовании, посвященном изучению про- цесса демократизации в Турции от провозглашения республики до перехода к многопартийной системе, с теоретической точки зрения кратко рассматриваются отношения между бюрократией и демократией. Вслед за этим исследовано формирование бюро- кратической традиции управления, занимающей важное место в политической жизни Турции, а также роль бюрократии в процессе демократизации в однопартийный период и изменения, которые произошли в этом процессе с переходом к многопартийной си- стеме. В заключении показано, что в турецком контексте наблю- дается дилемма между бюрократией и демократией, бюрократия негативно повлияла на процесс демократизации, она была более эффективной в однопартийный период, а власть бюрократии была относительно ослаблена с переходом к многопартийности. Тем не менее, традиция бюрократической опеки сохранилась до наших дней, и эта ситуация наносит ущерб процессу демократизации.