Hastaneye yatan karaciğer sirozlu hastalarda mortalite nedenlerinin araştırılması = Research on mortality causes in hospitalized cirrhotic patients

Abstract

GİRİŞ VE AMAÇ: Karaciğer sirozu, değişik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan karaciğer parankim dokusunun kaybı, bağ dokusunun artışı ve rejenerasyon nodüllerinin oluşması ile karakterize kronik, diffüz, ilerleyici bir karaciğer iltihabıdır ve kronik karaciğer hastalıklarının son evresi olarak düşünülebilir. Karaciğer sirozuna bağlı gelişen komplikasyonlar sirozda hastaneye yatış nedenlerinin çoğunluğunu oluşturur ve sıklıkla mortalite ile ilişkili durumlardır. Bu çalışmada hastaneye yatan karaciğer sirozlu hastalarda mortalite nedenlerini ve mortalite ile ilişkili durumları araştırmayı amaçladık. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmaya 18 yaş üstü ve karaciğer biyopsisi ve/veya klinik ve laboratuar bulguları ile karaciğer sirozu tanısı konan ve Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji servisine yatan 84 hasta alındı. Hastane kayıtlarından ulaşılarak incelenen hasta dosyalarından yaş, cinsiyet, MELD ve Child skorları, yatış nedeni, siroz etiyolojisi, asit ve varis derecelerini, hepatoselüler karsinom varlığı, hepatorenal sendrom varlığı, hastanın kaçıncı kez yattığı, yoğun bakıma yatış öyküsü, girişimsel bir müdahalede bulunulup bulunulmadığı, ek hastalıkları, hastanın taburcu veya exitus olduğu, biyokimyasal ve mikrobiyolojik laboratuar değerleri incelendi. Sürekli değişkenlerin karşılaştırılmasında student t-testi ve Mann-Whitney U testi kullanıldı. Mortalite üzerine etkili olan faktörler çoklu logistik regresyon analizi ile belirlendi. BULGULAR: Çalışmamızda hastaneye yatan karaciğer sirozlu hastalarda mortalite oranı %34,5, en sık mortalite nedenleri sırasıyla kanama ve hepatik ensefalopati, en sık etiyolojik nedenler ise sırasıyla HBV ve HCV enfeksiyonu olarak saptandı. Çalışmamızda mortalite ile ilişkili olan faktörler Child skoru (OR 2,140; %95 GA: 1,507-3,038) ve potasyum düzeyleri (OR 2,182; %95 GA: 1,189-4,006) idi. SONUÇ: Hastaneye kanama ve ensefalopati nedeniyle yatan siroz hastalarında mortalite oranları yüksektir. Varis kanamasına etkin ve erken müdahale, yoğun bakım takibi; hepatik ensefalopatide ise yine etkin tedavi ve başta enfeksiyon olmak üzere kolaylaştırıcı etkenlerin ortaya çıkarılması prognozu iyileştirmeye yönelik alınabilecek önlemlerdir. Asit nedeniyle yatan siroz hastalarında ise mortalite oranları düşük gözükmektedir. Asitli hastalarda ayaktan takiplerin daha sık aralıklarla, hastaların tuz diyetine ve diüretiklere uyumunun sağlanması ile diuretik dozlarının etkin şekilde ayarlanması, bu hastalarda hastaneye yatış oranlarını azaltabilir. Anahtar Kelimeler: Karaciğer Sirozu, Mortalite, Prognoz, Child Pugh skoru, Meld skoru

INTRODUCTION AND OBJECTIVE: Cirrhosis of the liver is a chronic, diffuse, progressive inflammation of the liver characterized by loss of liver parenchyma tissue, connective tissue growth and formation of regeneration caused by various reasons, and it can be considered as the final phase of chronic liver diseases. The complications developed in line with the cirrhosis of the liver are the major reasons for hospitalization due to cirrhosis, and they are often associated with mortality. In this study, we aimed to investigate the causes of mortality in hospitalized patients with liver cirrhosis and the conditions associated with mortality. MATERIAL AND METHOD: 84 patients over the age 18, hospitalized in Sakarya University Faculty of Medicine Gastroenterology department, due to liver cirrhosis diagnosed by liver biopsy and/or clinical and laboratory findings, were included in the study. Patient's age, gender, MELD and Child scores, reasons for hospitalization, the etiology of cirrhosis, the presence of hepatocellular carcinoma, the presence of hepatorenal syndrome, number of previous hospitalizations, history of hospitalization in intensive care, whether experienced an invasive intervention or not, comorbidities, degree of acid and varicose veins, whether the patient is discharged or exitus, the biochemical and microbiological laboratory values were investigated by accessing patient files in the hospital records. Student t-test and Mann-Whitney U test was used to compare the continuous variables. Mortality related factors were determined with multiple logistic regression analysis. RESULTS: In our study, the mortality ratio of hospitalized patients with liver cirrhosis was 34.5%; hemorrhage and hepatic encephalopathy were the most common causes of mortality; HBV and HCV infection were the most common etiological factors respectively. Mortality related parameters were Child Pugh score (OR 2,140; %95 GA: 1,507-3,038) and serum potassium level (OR 2,182; %95 GA: 1,189-4,006). CONCLUSION: Mortality rate is high in hospitalized patients due to variceal bleeding and hepatic encephalopathy. Active and early intervention for variceal bleeding, intensive care; and again effective treatment of hepatic encephalopathy, and uncovering the facilitating factors such as infection in particular are among the measures that can be taken to improve the prognosis. It is observed that the cirrhotic patients who hospitalized duo to ascites have lower mortality rates. Outpatient follow-up in patients with ascites, patients' compliance with the provision of salt diet and diuretics, and setting the doses of diuretics effectively may decrease the rate of hospitalization in these patients. Key words: Liver cirrhosis, Mortality, Prognosis, Child Pugh score, Meld score